|
|
YÜZDE 1’İN
TÜRKİYE’ Sİ
Mustafa SÖNMEZ
Türkiye nüfusu 72 binin üzerinde. Ama bu nüfusun öyle bir kesimi var ki,
her şeyi kontrolünde tutuyor. Çok değil, yüzde 1'lik bir kesimden söz
ediyoruz. Yani 72 milyonluk Türkiye'nin sayıları 1 milyonu bile bulmayan
720 binlik kaymak tabakasından.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) Şubat 2004 tarihli
raporunda yine bu eliti ve kontrolündeki gücü bir kez daha gördük.
BDDK verilerinden yaptığımız analize göre, hem mevduatta, hem de kredide
yüzde 1'lik (hatta yüzde 1'i bulmayan) bir azınlığın hakimiyeti
belirginlik kazanmış...
___________________________________________________________________
MİLLİ GELİR (210 MİLYAR
DOLAR, 2003) PAYI (%) TUTARI (MİLYAR $)
___________________________________________________________________
NÜFUSUN YÜZDE
1’İ 17 35.7
NÜFUSUN YÜZDE
5’İ 16 33.6
NÜFUSUN YÜZDE
6’SI 33 69.3
MEVDUAT (112 MİLYAR
$2003)
(*) CÜZDANLARIN
YÜZDE
0.55’İ
62 69.4
YÜZDE
2.3’Ü
83 92.9
BORSA PORTFÖYÜ (18
MİLYAR $, 2003)
YATIRIMCININ % 1’İ
77 13.8
BİNDE
1’İ
64 11.5
KREDİ KULLANIMI(427
MİLYAR $,
2003)(**)
YÜZDE
0.3’Ü
72 33.8
(*) 78 milyon cüzdanda. (**)17 milyon kredi işlemi
___________________________________________________________________________
BDDK, Türkiye'de yaklaşık 78 milyon hesap cüzdanının olduğunu ve bu
cüzdan sahiplerinin 151 katrilyon lira ya da 112 milyar dolar mevduatı
olduğunu belirtiyor.
Ancak bu 78 milyon cüzdandan 429 bini yani yüzde yarımından (yüzde 1
bile değil) biraz fazlasına sahip olanlar, mevduatın yüzde 62'sine
sahipler.
Cüzdan sahiplerinin yüzde 2.3'ü ise, toplam mevduatın yüzde 83'ünün
sahibiler. Yani 112 milyar dolarlık banka mevduatının yaklaşık 93 milyar
doları bu yüzde 2.3'lük azınlığa ait.
Krediler de
yüzde 1'e ..
Gelelim kredilere... BDDK verilerine göre, 2003'te 17 milyon kredi
işlemi gerçekleşmiş ve 47 milyar dolar kredi kullanılmış. Peki kredi
kullanımındaki görünüm nasıl?
Burada da kredi işlemlerinin yüzde 0.3'ünü ya da binde 3'ünü
gerçekleştirenlerin kredilerin yüzde 72'sini oluşturan yaklaşık 34
milyar doları kullandıklarını görüyoruz.
Hem mevduattaki cüzdan sayısı hem de kredi işlemlerindeki sayıyı, "kişi"
olarak okuma yanlışına düşmeyin.
Bunlar, bu kadar kişi değil, bu kadar cüzdan ve kredi kullanma işlemi,
Gerçekte, yüzde 1'in, hatta yüzde yarımın çok çok daha altında "kişi"ler
ve "aileler" bu cüzdanların, bu servetin sahibi.
Borsada yüzde
1 egemenliği
"Piyasa"nın önemli ayağı borsaya gelince de durum farklı değil.
Takasbank verilerine göre, Borsanın 2003 portföyü 18 milyar dolar ve
yatırımcı sayısı 1 milyon dolayında.
Ama bunlardan yüzde 1'lik bir azınlık ya da 10 bin yatırımcı, borsa
portföyünün yüzde 77'sine sahip. Yatırımcıların binde 1'i ise borsa
portföyünün yüzde 64'ünü ellerinde tutuyorlar.
Çok meraklısına, ilk 10 yatırımcının portföyün yüzde 21'ini, ilk 100
yatırımcının da portföyün yüzde 44'ünü kontrol ettiğini belirtelim. Ne
"piyasa" ama!..
Mevduatta, kredide, borsadaki yüzde 1'in hakimiyeti, 78 milyar dolarlık
altın stokunun sahipliğinde ve Türkiye'nin gayrimenkul sahipliğinde de
farklı değil...
Adalet
için...
Aslında, bunlar milli gelirin paylaşımındaki uçurumun doğal sonucu.
Milli gelirin paylaşımı ile ilgili 1994 verileri ailelerin yüzde 1'inin
kullanılan gelirin yüzde 17'sini kullandığını, takip eden yüzde 5 de
dahil edildiğinde nüfusta ilk yüzde 6'nın milli gelirin yüzde 33'ünü
yani üçte birini kullandığını ortaya koyuyordu.
Bu şablonu 2003 yılına uyguladığımızda 212 milyar dolar olarak tahmin
ettiğimiz kullanılabilir gelirin 70 milyar dolarının nüfusun yüzde
6'sına gittiğini söyleyebiliriz. Bu durum iyileşmediği için,
biriktirilen servetteki uçurum da giderek derinleşiyor...
Nüfusun yüzde 1'lik azınlığının toplam gelirin, servetin çok önemli bir
kısmına el koyduğu bir toplumda devlete çok iş düşer. Adil devlet, gelir
eşitsizliğini ve buna bağlı birçok eşitsizliği azaltmak için, bu "gelir
ve servet obezliği"ne müdahale eder, vergiyi fakir, fukaradan değil,
gelirin ve servetin en büyük kısmını alan bu kesimlerden alır, kamu
harcamaları ile de yoksullara aktarır.
Bunu, ihtiyaç sahibine doğrudan olduğu gibi, eğitim, sağlık, sosyal
güvenlik biçiminde de dolaylı biçimde, "sosyal gelir" olarak aktarır.
Bu, üyesi olmaya can attığımız AB'de böyle yapılıyor. Devlet müdahalesi
öncesi, bizdeki kadar vahşi olan bölüşüm, devletin vergi ve harcama
müdahaleleri ile adilleştiriliyor, insaf sınırına çekiliyor. .
Türkiye'yi yönetenler.. Avrupalı olmak, lafla olmaz. Sizin önünüzde çok
önemli işler var... Tabi ki yüzde 1'e diş geçirecek cesaretiniz,
iktidarınız varsa...
|
|
|
