I- GİRİŞ

Acaba Türkiye'de İnternet ortamındaki yayınlar bakımından karşılaşılan hukuki sorunlar nelerdir? Bir başka deyişle İnternet yayınları hakkındaki yasal çalışmalar nedir?

Sorunun yanıtını bir yıl öncesine dönerek vermek gerekiyor. Yaklaşık bir yıl önce İzmir Barosu ve Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından ortaklaşa düzenlenen "Uluslararası İnternet Hukuku Sempozyumu" 21-22 Mayıs 2001 tarihinde toplandı. Sempozyumun amacı; İnternet ile bağlantılı olarak ortaya çıkabilecek hukuki sorunların neler olduğunu saptamak ve çözüm üretmekti. Ceza Hukuku Sonuç Bildirgesine göre; İnternet yoluyla işlenen suçlar bakımından suç failinin/faillerinin saptanması halinde dava açılabilmektedir. İşlenen suç bakımından "sorumluları" saptamaya çalışmak gerekir. Bu konuda hukuki düzenleme yapılmalıdır. Ceza Usul hükümleri bakımından mahkemelerin yetkisi ve kanıtların saptanması bakımından uluslar arası hukuki çalışmalara gereksinim vardır. Tüm hukuki düzenlemeler temel insan hak ve özgürlükleri dikkate alınarak, özel yaşam ile kişisel bilgi ve verilerin korunması esası gözetilerek ve ifade özgürlüğü korunarak yapılmalı, suç sınırları genişletilmemelidir.

II- İNTERNET'DE YAPILAN YAYINLARDAN KİMLERİN SORUMLU OLACAĞI KONUSUNDA YASAL DÜZENLEME EKSİKTİR

NASIL BİR CEZAİ SORUMLULUK SİSTEMİ KURULMALIDIR ?

Uygulamada yasal düzenleme olmaması nedeniyle çekilen sıkıntılar şunlardır:

Kim hakkında, hangi mevzuata göre soruşturma açılacaktır?

Suç yeri neresidir?

Suç ne zaman işlenmiş sayılacaktır?

Dava ve ceza zamanaşımı nedir?

Şikayet süresi bakımından hangi hükümler ve hangi mevzuat uygulanacaktır?

İlk yapılması gereken genel hükümlerin bu tür bir sorun hakkındaki kurallarını belirlemektir. Sorumluluk sisteminin oluşturulmasındaki genel durumu saptamak gerekir. Anayasanın 38. maddesine göre "Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez."

İnternet bir "yayın" aracıdır. Kitle iletişiminde çok önemli bir adımdır. Ancak, gazete, dergi, radyo veya televizyon değildir. Kendine özgü özellikleri vardır. Türkiye'de genel yasal düzenlemelere karşılık internette yapılan yayınların sorumlusunun kimler olacağını düzenleyen özel bir "yasa" yoktur.

Internet'te yayınlanan gazetelerin ve içeriklerinin yazılı basını düzenleyen Basın Kanununa göre veya 3984 sayılı Yasa ile değerlendirilmesi olanaksızdır.

İnternet deniz feneri gibidir...Aydınlatır. Yol gösterir. Yaşam internette sürmektedir. Yaşamı nasıl sürdüreceğiniz konusundaki seçeneklerimiz ülkenin geleceğini de belirleyecektir. Özgürlük ve hakları kural, kısıtlamaları istisna kabul edip zihniyetimizi buna göre değiştirmeliyiz. Tek seçenek budur. Aksi seçenekler hukukun üstünlüğüne ve hukuk devleti ilkelerine inanmadığımızın kanıtıdır.

Yargı ve hukuk; İnternet ortamındaki yayınlar bakımından arayış içindedir. Hiç kimse suç işleme özgürlüğünü savunamamaktadır. Hukuk suç işlemeyi hak ve özgürlük olarak kabul etmez. Hükümetler İnternet ortamında yayınlar için yasa üretmekte ve yaşama geçirmektedir. İnternet'i denetim altına almak, hukuku zorlayarak sonuç çıkarmak ve hatta siyasal istekler için özgürlükleri sınırlandırmak hukuka aykırıdır.

İnternet ortamındaki yayıncılıkta; hukukun üstün kılınması, kişilik haklarının korunması ve bunun yanında da yayın yoluyla düşünce ve ifade özgürlüğü gibi hassas alanların dengelenmesi sorunuyla karşı karşıyayız.

Hem sorumluluk alanında yasa olmadığını ve hem de uygulamada yaratılabilecek sorunlara işaret eden ve Yargıtay Kararları Dergisi Cilt 27, Sayı 7 Temmuz 2001 sayfa 994-995-996'da yayınlanan Yargıtay 4.Hukuk Dairesinin Esas 2001/755, Karar 2001/1157 ve 8.2.2001 günlü kararı da şöyledir:

"Dava basın yoluyla kişilik haklarının saldırıya uğramasından doğan manevi tazminat ve haberin internetteki yayının durdurulması istemlerine ilişkindir. Mahkemece manevi tazminat istemi kısmen kabul edilmiş ve ayrıca "haberin internetteki yayınının durdurulmasına" da hükmedilmiştir.

İnternetteki yayınlar nedeniyle yapılacak işlem konusunda henüz yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Halbuki, mahkeme kararlarının bağlayıcı sonucunun gerçekleşebilmesi için, kararın infaz edilebilir olması ve böylece yaptırımların da uygulanması gerekmektedir. Şu aşamada, internette yapılan bir yayının gönderilenler de dahil olmak üzere internetten çıkarılması veya yayının durdurulması konusunda bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu bakımdan verilecek kararın infaz edilebilme ve sonuçsuz kalma olgusu tartışılabilecek bir durum arz etmektedir. Bu da yargı kararının etkisiz kalmasını ve böylece tartışılabilir hale gelmesi sonucunu doğurabilir. Bu nedenle buna ilişkin istemin reddine karar verilmesi gerekirken, bunun yerine yazılı olduğu üzere kabul kararı verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir."

Bu kararın hemen arkasından Yargıtay 4.Hukuk Dairesinin bu kararına atıf yapan Yargıtay 9. Ceza Dairesinin kararına da değinmek gerekiyor.

Yargıtay 9. Ceza Dairesi 14 Kasım 2001 günlü kararı ile web sayfasında yayınlanan bir yazı nedeniyle gazeteci Coşkun Ak hakkında genel hükümlere göre verilen 40 ay ağır hapis cezasıyla mahkumiyetine dair kararı bozdu.

Yargıtay 9. Ceza Dairesinin Esas 2001/1854, Karar 2001/2649 ve 25.10 2001 günlü kararına göre:

"1- Gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenmesi açısından öncelikle sanığın adı geçen şirkette konumunun ne olduğu, foruma İnternet ortamında elektronik posta ile gönderilen suçlamaya konu yazılara müdahale etme görev ve yetkisinin bulunup bulunmadığı, müdahale etme yetkisinin bulunmaması halinde bu yetkinin kime ait olduğu hususunun ilgili kurumdan gerekli bilgi ve belgelerde sağlanarak saptanması;

2- Mahkemece üniversitelerin bilgisayar ve ceza hukuku kürsülerinden seçilecek İnternet konusunda uzman bilirkişi kurulu ile keşif yapılarak Superonline A.Ş.nin bir İnternet servis sağlayıcı mı, erişim sağlayıcı mı yoksa her iki fonksiyona birlikte mi sahip olduğu, İnternet servis sağlayıcı olması durumunda sahibinin kim olduğu, ayrıca dava konusu yazının yayımlandığı forumun ve web sitesi sisteminin bir işletene (moderatör) bağlı olup olmadığı hususlarının saptanmasından sonra sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken eksik soruşturma ile hüküm kurulması,"

yasaya aykırı görüldü ve Coşkun Ak kararı hakkında Yargıtay 9. Ceza Dairesi bozma kararı verdi. Bu bozma kararında bulunan muhalefet şerhi ise yapılan tartışmalara ışık tutması bakımından bozma kararı gerekçesi kadar ilginç. Muhalefet şerhi ise şöyle:

KARŞI OY:

Sanık Coşkun Ak hakkında merkezi İstanbul'da bulunan Yapı Kredi Bankasının bir yan kuruluşu olan Superonline Uluslar arası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Anonim Şirketi'nin İnternet bölümler koordinatörü olduğu, bu sıfatı ile sisteme bağlı İnternet kullanıcılarından gelen yoğun istem üzerine İnternet ortamında; (Forum: Tartışma Platformu) başlıklı bir sahife düzenleyerek İnternet kullanıcılarının hizmetine sunduğu, 26.4.1999 tarihinde başlayan yeni sahifenin konusu ( Türkiye'de insan hakları ihlalleri) olarak belirlenip bu sahifeye gelen mesajlar ile Cumhuriyeti Tahkir ve Tezyif Etmek, Askeri Kuvvetleri Tahkir ve tezyif etmek, Emniyet Kuvvetlerini Tahkir ve Tezyif Etmek, Adliyenin Manevi Şahsiyetini Tahkir ve Tezyif Etmek suçlarının işlendiği iddiası ile TCK.nün 159/1. maddesinin dört kez uygulanması istemiyle kamu davası açılmıştır.

Sanık Yapı Kredi Bankasının bir yan kuruluşu olan Superonline Uluslar arası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Anonim Şirketi İnteraktif Bölümler Koordinatörü olduğunu kabul etmiştir. Mesajları okuduğunu suç unsuru görmediğini, bir vatandaş tarafından ihtara rağmen sahifeyi kapatmayarak dört gün daha bilgisi dahilinde açık tuttuğunu açıklamış bu sahifenin kapatılması içinde hiçbir makama veya yetkiliye müracaat etmediği anlaşılmıştır.

Yargıtay 4.Hukuk Dairesinin de belirlediği gibi internetteki yayınlar nedeni ile yapılacak işlem konusunda henüz yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.

Bu durumda Genel Hukuk Kurallarının uygulanması gerekmektedir. Sanık açmış olduğu sahifeyi suç teşkil eden mesajları gördüğü halde iptal etmemek suretiyle yüklenen suçları işlemiştir. Ayrıca bahsi geçen sayfanın İnternet kullanıcılarına açık bırakılması ile de suçun aleniyet unsuru gerçekleşmiştir. Ortada başkaca araştırılması gereken bir husus bulunmadığından; toplanan delillere, mahkemenin gösterdiği gerekçeye mesajların içeriklerine incelenen dosya kapsamına nazaran mahkemece verilen karar usul ve yasaya uygun olduğundan onanması görüşü ile sayın çoğunluğu kararına katılamıyorum. 25.10.2001"

Yargıtay 9.Ceza Dairesi ise verilen hükmü "usul" yönünden bozdu. Kararın muhalefet şerhi en az kararın kendisi kadar ilginç ve şimdiye kadar yapılan tartışmaları da özetliyor.

Bozma kararına göre gazeteci Coşkun Ak'ın şirketteki görevinin, durumunun ve sorumluluğunun ne olduğunun kuşkuya yer vermeyecek biçimde saptanması gerektiğine işaret etmektedir.

Yine bozma kararına göre Superonline şirketinin İnternet servis sağlayıcısı mı (İSS), erişim sağlayıcı mı yoksa her ikisi birden mi olup olmadığının yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile saptanarak daha sonra sanığın durumunun belirlenmesi gerektiği halde bu işlemler yapılmadan hüküm verilmesi hukuka ve yasaya aykırı görülmüştür.

Benzer bir olay Almanya'da CompuServe firmasının eski genel müdürü olan Felix Somm'un başına gelmiştir. Pornografik yazıların yayınına yardımcı olduğu gerekçesiyle birbiriyle ilişkili olan on üç davadan mahkum olmuştur. 1998 yılı Mayıs ayında Münih Bölge Mahkemesinde, iki yıl hapis ve 100.000 Alman markı para cezasına çarptırıldı. Hapis cezası ertelendi. Ama karar çok tepki çekti. Kasım 1999'da bir Alman Eyalet Mahkemesi tarafından bozuldu. Alman hükümeti bu dava sırasında Internet Servis Sağlayıcılarının yükümlülükleriyle ilgili olarak yasalarına açıklık getirdi. Şimdi Alman 1997 Tele servis Yasası uyarınca "İnternet Servis Sağlayıcıları, sağladıkları hizmette bulunan yasa dışı malzemeden, ancak içerikten haberdar iseler ve söz konusu içeriğin engellenmesi ya da kaldırılması teknik açıdan mümkünse sorumlu tutulabilirler." Erişim sağlayıcılar ise, bilgisayarlarını yabancı bilgilerin akışına tahsis edenlerdir. Bu tahsiste bilgileri kontrol etmeleri ve önleyebilmeleri kesinlikle olanaksız olduğundan bilgi akışından sorumlu tutulmamışlardır.

"Sorumluluk Sistemi" bakamından ne yapmalıdır? Bunun için izlenecek yöntem bakımından, halen yürürlükte bulunan yazılı, işitsel ve görsel basın alanındaki yasalarda yer alan hukuki ve cezai sorumluluk düzenlemelerinden yararlanmak gerekir.

İnternet için yasa yaparken öncelikle "sorumluluklar" hukuken belirlenmelidir. Sorumluluk belirlenirken sorumluluğun öncelikle;

o İnternet ortamında yayın yapan İnternet gazetelerinin WEB sayfasındaki suç içeren veya hukuka aykırı bilgi ve sunumu yapan, bilgiyi ve haberi veren, yazıyı, çizimi yapan gerçek kişiye, (içerik sağlayıcıya)

o Web sayfasının yer aldığı sitenin sahibine,

o Server, host veya İnternet Servis Sağlayıcı hukuka aykırı olan veya suç içeren haber, yazı, resim ve çizimden haberdar olmuş ve içeriğin suç olduğunu biliyor ve eğer teknik olarak yayını denetleme olanağı varken yayına engel olmamış ve zararı önleyecek çaba göstermemiş kişi veya tüzel kişiliğe,

ait olacağını belirleyen hukuki sorumluluk sistemi kurulmalıdır.

Bunun için Türkiye Radyo ve Televizyon Yasası ile Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Yasadan ve Basın Yasasından yararlanmak mümkündür. Yasa; ancak ve ancak İnternet ortamında yayın yapanların katkıda bulunacağı ve birlikte üretecekleri hukuki düzenlemelerle yapılır.

Ancak geçtiğimiz yıl bakımından TBMM'de tam aksine bir yasal düzenleme kabul edilmiştir. Bu yasa Cumhurbaşkanı tarafından geri çevrilmiştir. Ancak Hükümet tarafından yeniden aynı yasanın TBMM'den geçirilmesi düşünülmektedir. Önceki yasal çalışmaların ne olduğuna ve Cumhurbaşkanı tarafından neden geri çevrildiğine bakarak bir yıl öncesinin yasal çalışmalarını anımsamakta yarar vardır.

III- ÖZEL RADYO VE TELEVİZYON YAYINLARI HAKKINDAKİ 4676 SAYILI YASA DEĞİŞİKLİĞİ İLE GERÇEKLEŞTİRİLEN

"İNTERNET" YAYINLARI İÇİN YASAL DÜZENLEME

İzmir'de düzenlenen Sempozyumun sonuç bildirgelerinin açıklandığı 22 Mayıs 2001 tarihinden bir gün sonra TBMM'de; 23.5.2001 Çarşamba günü saat 14.00'de, 682 sıra sayılı " Radyo ve televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı"nı görüşmeye başladı.

Bu tasarının 26. maddesi ile "İnternet" yayınları hakkında Basın Yasasına "Ek Madde 9" a ek madde olarak eklenmiştir:

EK MADDE 9. - Bu Kanunun yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddî ve manevî zararlarla ilgili hükümleri, bilişim teknolojileri ve İnternet ortamında sayfa açılması veya elektronik gazete, elektronik bülten vb. suretiyle yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü ve benzerleri hakkında da uygulanır.

Bu maddenin TBMM Genel Kuruluna sunulan gerekçesine göre, İnternet ve bilişim teknolojileri ile ilgili olarak bu Kanunun sadece yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddi ve manevi zararlarla ilgili hükümlerini geçerli kılmak amaçlanmaktadır. Böylece de Basın Kanunu hükümlerinin, bilgisayar ortamında "web sayfası" ve benzeri siteler açılmak suretiyle yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret ve benzerleri hakkında da uygulanması öngörülerek bu tür yayınların tabi olacağı yasal hükümler belirlenmek istenmiştir.

TBMM bu yasa tasarısını 7.6.2001 günlü Birleşiminde tümünü oylayarak geçirmiş ve 4676 sayılı Yasa olarak kabul etmiştir.

3.1. BASIN YASASI ÖZEL BİR YASADIR

Kabul edilen maddenin içeriği ve gerekçesine göre Ek Madde 9 olarak başlık verildiğinden "Bu Kanunun" denilen Kanun Basın Kanunudur. Kabul edilen Ek madde 9 uygulanamaz niteliktedir.

Genel hükümler bakımından hukuk mevzuatımız İnternet yayınları bakımından "hukuki" ve "cezai" özel bir düzenlemeye sahip değildir. Özel bir yasası da yoktur. Basın Yasası ise özel bir yasadır. Yazılı basının hukuki, idari ve cezai hukuk düzeniyle ilgilidir. Basın Yasasına Ek madde eklenerek, tüm İnternet yayınlarının Basın Kanununa tabi olması amaçlanmıştır. Bu mantık İnternet ve İnternet yayınının niteliğini kavramamıştır.

İnternet ortamının teknik niteliklerini düşünürseniz, İnternet gazetesi; Basın Yasasında yer alan ve yayın fiilini tanımlayan 2.maddede açıklanan " basılmış eserlerden maksat neşredilmek üzere tabı aletleriyle basılan veya sair her türlü vasıtalarla çoğaltılan yazılar ve resimler gibi eserlerdir" tanımına uymamaktadır. Gazetelerde ve dergilerde "nüsha" esastır. Kalıcıdır. Değişmez. Basım aletleriyle veya tab aletleriyle çoğaltılarak yayım fiili gerçekleşir. Oysa İnternet ortamında yayınlanan WEB sayfasının sürekli değişebildiği bir gerçektir. Web sayfaları tab aletleriyle basılan bir sayfa olmadığı ve bilgisayara bağlı printer üzerinden çıkış alınmak suretiyle elde edilen nüshanın/nüshaların da "sair her türlü vasıtalarla çoğaltılan yazılar ve resimler gibi" eser olmadığı da açıktır. Süreli yayında değildir.

Yazılı basında, Basın Yasasının 12. maddesine göre mevkutenin her nüshasından ikişer adedini neşri takip eden çalışma gününde, çıktığı yerin Cumhuriyet Savcılığı ile en büyük mülki amirliğe verilmesi mecburiyeti vardır.

Dakika dakika değişen Web sayfalarındaki yayınların her birinden printer çıkışı alıp bağlı bulunulan Basın Savcılığına götürülüp teslim mi edilecektir? Günde kaç bin sayfa eder...Acaba web sayfasında yayın girildiği andan itibaren Savcılığa printer çıkışı alınmış sayfa örneği hemen mi götürülecek, yoksa ertesi gün mü teslim edilecek? Basın Yasasının 24.maddesine göre yasanın emredici hükmünün yerine getirilip getirilmediğini Savcılık nasıl saptayacak? Hangi nüsha için davayı nasıl açacak ve üç aydan bir yıla kadar hapis cezasını kim için isteyecek? Suçun faili kim olacak? Ağır para cezası uygulanacağına göre bu uygulama nasıl yapılacak?

Binlerce çıkış alınmış sayfaların Savcılık odasında nereye konulacağını düşünebiliyor musunuz? Veya Basın savcısının binlerle ifade edilen sayfaları okumaktan ne hale gelebileceğini....Garip ve tuhaf soruların yanıtını bulmak çok zor....

Basın Yasasının 3.maddesinde tanımlanan "neşir"fiili; basılmış eserin herkesin görebileceği veya girebileceği yerlerde gösterilmesi veya asılması veya dağıtılması veya dinletilmesi veya satılması veya satışa arzı ile meydana gelir.

Bu yasanın tanımında gösterilen İnternet ortamında yayınlanan WEB sayfasının yayınını "basılmış eser" saymak ve eylemi "neşir" olarak nitelendirmek de mümkün değildir. Örneğin İnternet ortamında yayın yapan bir İnternet gazetesinin sayfası ekranda belirince gazete gibi "dağıtımı" yapılmış mı sayılacaktır? Yapılan yayın Basın Kanununda tanımlanan "yayın", "neşir" fiili olmadığı gibi, İnternet ortamındaki gazetenin içeriği "basılmış" eser olarak değerlendirilemez. Radyo ve televizyon yayınlarındaki "yayın"a benzeyen yanları vardır. Ama ne radyo ne de televizyon yayını olarak kabul edilmesi de olanaksızdır. 3984 sayılı Yasada yer alan "tanımlara" teknik olarak da uymamaktadır.

Basın Yasasının 4.maddesine göre gazete, dergi gibi süreli yayınların yayın yeri, yılı ve basıldığı yer ile adresi, sahibi ve yazı işlerini fiilen idare eden sorumlu müdürün adları gösterilir. Gazete, dergi "künyeleri"nin bu bilgileri içerecek şekilde düzenlenerek her nüshada yayınlanması ve yasal olarak gösterilmesi zorunludur. Aksine hareket edilirse 20.maddeye göre suçtur. Cezası beşbinliradan on bin liraya kadar hafif para cezasıdır. Basılan ve yayınlanan künyede yer alan bilgiler gerçeğe aykırı ise üç aydan altı aya kadar hapis ve onbinliradan yirmibeşbin liraya kadar ağır para cezası vardır.

4.maddenin ve ceza hükmünü düzenleyen 20.maddenin İnternet sayfasına uygulanmasının nasıl olacağının düşünülmesinde yarar var. Bu düzenlemeye göre her WEB sayfasında, "sayfanın sahibi"nin kim olduğu / tıpkı gazete sahibi gibi, "sorumlu müdürün" kim olduğu/ tıpkı gazete sorumlu müdürü gibi gösterilecektir. Devam edelim, "yayınlandığı tarih" WEB sayfasında yer alacaktır.

Basın Yasasında 4. maddede gösterilen "Yayın yeri" nden anlaşılması gereken gazetenin basıldığı yer değildir. Yasanın hükmüne göre basılı eserin gösterildiği, asılmanın meydana geldiği, dağıtımın yapıldığı, satıldığı ve satışa sunulduğu yer olarak anlamak gerekir.

O nedenle basılmış eser, örneğin basıldığı yerde ve/veya başka ülke de / şehirlerde de yayınlanacaksa (Örneğin İstanbul, İzmir, Adana gibi) bu ülkenin/şehrin adı da künyede gösterilecektir. Yasada yer alan bu hükmün en önemli niteliği yayın hakkında idari ve cezai hükümlerin hangi şehir veya ülkede uygulanacağının bilinmesini sağlamaktır. Basın suçunun veya basın yoluyla işlenmiş bir suçun işlendiği yerin bilinlenmesi açısından "yayın yeri" yazılı basında önem taşımaktadır.

Suça konu olan haber örneğin bütün ülke/şehirde yayınlanan nüshaların tümünde yer almışsa; ülke ve şehirlerin tümü yayın yeri olduğundan suç da bunların hepsinde işlenmiş sayılır. Değişik şehir veya ülkelerde yayınlanan nüshalarda farklı haber veya fotoğraflar yer alabilir. Böyle bir durum karşısında örneğin İstanbul'da yayınlanan gazete nüshasında yer alan bir haber veya yazı, İzmir baskısında yer almayabilir. Bu durumda ise; basın suçu sadece suç taşıyan haber veya yazının yayınlandığı ülke veya şehirde işlenmiş sayılır. O nedenle değişik ülke ve şehirlerde yayınlanan aynı gazete ile suç işlenmesi halinde suçun işlendiği yerin saptanması önem taşır.

Örneğin gazeteyi "basan" kimse mutlaka adı veya ticari şirket ünvanı künyede yer alır. "İşyeri" ise yayıncı ile basının işyerleri adresidir. Bunlar da aynı veya değişik olsa bile künyede yer alır.

"Basıldığı tarih" ise gazetenin baskısının sona erdiği tarihtir. Yazılı basında künyede bütün bu sayılanlar yer alır? Peki Web ortamındaki yayın da "künye" nasıl olacak? Basın Yasasının 4.maddesi ile amaçlanan suçun işlendiği yer ile sorumluların kimler olduğunun gösterilmesinden ibarettir. Ama İnternet ortamındaki yayınlar bakımından hala tartışmalı olan konular vardır. Basın suçunun neşirle meydana geldiğini yasa açıklamakta ve tanımını yapmaktadır. Oysa internette suç ne zaman meydana gelir ve nerede tamamlanır? Yayın ne zaman olur? Hangi yer mahkemesi yetkili olacaktır? Bunlar sorudur ve Basın Yasanının 4. maddesine göre künyede bunların nasıl gösterileceği ayrıca sorun teşkil etmektedir. Yayın tarihi ve yeri, basanın kim olduğu nasıl gösterilecek ?

3.2. İNTERNET ORTAMINDAKİ YAYINLARDA SUÇ NEREDE VE NE ZAMAN İŞLENMİŞ SAYILACAKTIR?

Suçların işlendiği yer ve işlendiği zaman Türk Ceza Kanunun genel hükümler kısmında yer alır. Yasanın uygulanması açısından en önemli maddelerdir. Yürürlükte olan Türk Ceza Kanunu'nun 3. maddesine göre "Türkiye'de işlenen suçlar" hakkında Türk kanunları uygulanır. Ceza Kanunu Tasarısında da aynı yönde düzenleme vardır.

Basın Kanunun hükümlerine göre "yayın yeri" olarak ne göstereceğiz? İnternet sayfası nerede yayınlanmış sayılacak?

Yayın yoluyla gerçekleşen suç tiplerinden hakaret ve sövme için CMUK'nun 8. maddesine göre hakaret ve sövme suçu basılı eserle gerçekleşmişse suçtan zarar gören kişi (mağdur) basılı eserin neşir merkezinin bulunduğu yer Savcılığına başvurabilecektir. Veya mağdur kendi oturduğu yer Savcılığına da başvurarak şikayet hakkını kullanabilir. CMUK mağdura seçimlik hak verdiğinden basın yoluyla işlenen hakaret ve sövme fiilleri bakımından suçtan zarar gören isterse basılı eserin neşir merkezi, isterse oturduğu yer Savcılığına başvuru yapabilmektedir.

Ülke içinde yapılan İnternet ortamındaki yayınlar bakımından örneğin yer bakımından Ankara'da suçun işlendiğini, ancak yayının izlendiği ilin örneğin İstanbul olduğunu varsayarsak; İnternet ortamındaki suç Ankara'da mı yoksa İstanbul'da mı işlenmiş sayılacaktır? Kaldı ki Ankara'da başlatılan İnternet ortamındaki yayın Türkiye'nin bir çok ilinden rahatlıkla izlenebilmektedir. Bütün bu sorulara çözüm üretebilmek için Türk Ceza Kanunun Tasarısında yer alan 6. maddeye göre suçun işlendiği yer bakımından " Hareketin kısmen veya tamamen Türkiye'de icrası veya neticenin Türkiye'de gerçekleşmesi halinde suç Türkiye'de işlenmiş sayılır" hükmü getirilmektedir. Bu hüküm yeterli dahi değildir.

Türkiye'deki İnternet ortamında yayın bakımından yer sorunu çözülse bile İnternet ortamında işlenmiş suç bakımından suçun hangi hallerde Türkiye'de işlenmiş sayılacağının tartışılması zorunludur. O halde "yayın yeri" olarak örneğin Türkiye, Türkiye'nin bütün kentleri veya "bütün dünya"mı yazacağız?

Web sayfası sahibi veya servis sağlayıcılarının yurtdışında olması halinde sorun nasıl çözülecektir?

İnternet yayınının gerçekleştiği yer ile İnternet yayınından etkilenen kişi yada kişilerin ülke içinde farklı yerleşim birimlerinde olması halinde "suçun işlendiği yer" sorunu yine de çözümlenemeyebilir. Basın Kanununun 4. maddesine göre künyeye "basan" için ne yazılacak "yayınlayan" için ne yazılacaktır?

Bu durumda yabancı bir ülkede işlenen suçlar bakımından yeniden düzenleme yapılması gerekmektedir. Suçu işleyen sanık yabancı bir ülkede ise , sanığın sorgulanması ve hakkında dava açılması için İnternet ortamında işlenen suçun her iki ülkede de suç teşkil etmesi gerekecektir.

O halde internette işlenen suçlar için ülkeler arasında bir işbirliği yapılması ve uluslar arası ilkelerin belirlenmesi önemli sorunlar arasındadır. Kaldı ki Basın Yasası hükümleri Türkiye için geçerli olan özel yasadır. Örneğin Fransa'da geçerli değildir.

3.3. İNTERNET ORTAMINDAKİ YAYINLAR BAKIMINDAN "YAYIN YILI",

"BASILDIĞI TARİH" WEB SAYFASININ KÜNYESİNDE NASIL YER ALACAKTIR?

İnternet ortamında işlenen suçlar bakımından, suçun ne zaman işlenmiş sayılacağı özel önem taşır. İnternet ortamındaki suçların neticesi harekete bitişik suçlardır. Eylemin gerçekleştirilmesi ile birlikte sonuç da meydana gelir. Suç o anda oluşmuş sayılır.

Klasik Ceza hukuku normlarıyla ve usul hukukunda tanımlanan veya Basın Yasasının örneğin 4.maddesinde istenen gün, ay ve yıl gibi kavramlar internetin "hızı" bakımından zaman kavramını tespitte geçerli olmaz. Ankara'dan gönderilen bir e-mailin, haberin, fotoğrafın, yazının Avrupa veya Amerika'ya ulaşma hızı zaman kavramının sınırlarını zorlamaktadır.

Bütün bu unsurlardan sadece uygulanabilir gözüken WEB sayfasının künyesinde, eğer varsa bir sahibinin veya sayfadan sorumlu sorumlu müdürün gösterilmesi sorunu çözmüyor. 4.maddede gösterilmesi yasal zorunluluk olan künye ve künyede yer alması gereken unsurlar gösterilmediği takdirde; İnternet ortamındaki "yayınlar" künyesinde gösterilmesi gereken (ve aslında gösterilebilmesi internetin doğal/teknik yapısında olanaksız olmasına rağmen) unsurlar gösterilemezse ne olacaktır?

3.4. WEB SAYFASINDA GAZETELERDE OLDUĞU GİBİ BİR KİŞİ "SORUMLU MÜDÜR" OLARAK GÖSTERSEK BİLE;

HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUĞU NASIL UYGULANACAKTIR?

Basın Yasasının 16.maddesinde "sorumlu müdür"ün hukuki ve cezai sorumluluğu gösterilmiştir. Bu maddeye göre süreli yayında (mevkute/ günlük gazete, dergi, bülten gibi)sorumlu müdür yazıyı, haberi yazan ve karikatürü çizenle birlikte sorumludur. Ancak sorumlu müdürler için verilen hürriyeti bağlayıcı cezalar sürelerine bakılmaksızın para cezasına çevrilir.

Sorumlu müdür, gazete, dergi veya bülten gibi süreli yayınlarda müstear adla veya imzasız yayınlanan yazı veya haber veya resim veya karikatür sahiplerinin adlarını bildirmek zorunda değildir. Sahibi belli olmayan veya sorumlu müdür tarafından açılan davanın görüldüğü mahkemece yapılacak birinci sorgusu sırasında sahibini açıklayabilir. Mahkeme önündeki ilk sorgusunda sahibinin kim olduğu açıklanmaz veya sorumlu müdür tarafından yazı veya haber sahibinin kimliği doğru olarak açıklanmazsa; sorumlu müdür yazıyı veya haberi veya karikatürü yapan kimse gibi sorumlu olur. Madde devamında diğer sorumluluk halleri düzenlenmiştir.

Basın Yasasının "sorumluluk" açısından en tartışmalı maddesi 16. maddedir. Basın yoluyla işlenen suçlarda özel bir sorumluluk düzenlemiştir. Öncelikle "basılmış eserin varlığı" ve " neşir" unsurları olmadan sorumlu müdürün sorumluluğu yoktur.

Sadece birkaç önemli konuya değinerek sorunu WEB sayfasında birkaç örnek vererek neler olabileceğini açıklamaya çalışalım. Öncelikle yukarıda açıklandığı gibi, İnternet ortamında yayınlanan WEB sayfaları "basılmış eser" sayılamayacağından ve yapılan interaktif yayın ile "neşir" fiilinin gerçekleşip gerçekleşmediği tartışmalı olduğundan, Basın Kanununa göre sorumlu kabul edilmek istenen İnternet yayınındaki sorumlu müdürün hukuki sorumluluğu hukuken yok hükmündedir.

ABD'den veya İtalya'dan gönderilen bir haberin WEB sayfasında yer almasıyla eğer haberde basın yoluyla işlenmiş bir suç varsa; Türkiye'de ve İstanbul'da bulunan "sorumlu müdür" hakkında dava açılabilir iken; eser sahibi sıfatıyla aynı davada yargılanması gereken ABD'den veya İtalya'dan haberi gönderen kişi hakkında ülkemizde dava açılamıyor ise ne olacaktır?

Sorumlu Müdür, eser sahibinin kimliğini açıklamayıp hakkında dava açıldığı zaman birinci oturumdaki sorgusunda kimlik açıklarsa ve WEB sayfasında yer alan yazı veya haberin Çin'den gönderildiğini ve kimin gönderdiğini kimlik ve adresi ile bildirdiği zaman; eser sahibi hakkında dava açabilmek olanaklı mıdır? Aksi takdirde sorumlu müdür eser sahibi kabul edilerek yargılama sürecek midir ?

Basın Yasasına göre sorumlu müdür belli olmadığı zaman; yayınlatan da belli değilse "basan" hakkında dava açılacağına göre; İnternet ortamındaki WEB sayfasının "basanı"nın kim olduğu Basın Yasasına göre tanımlanamadığına göre ve basının kim olduğu belli değil iken kim hakkında dava açılacaktır?

3.5. CEVAP VE DÜZELTME HAKKI NASIL KULLANILACAK?

Cevap ve Düzeltme hakkını düzenleyen Basın Yasasının 19.maddesinin ise İnternet ortamındaki yayınlar bakımından uygulanabilme olanağı hiç yoktur. Tekzip müessesinde "süreler" önemlidir.

Örneğin tekzip talebinde bulunacak olan kişi yayının yapıldığı tarihten itibaren iki ay içinde sorumlu müdüre başvuru yapar. İnternet ortamında "yayının yapıldığı" tarihin kanıtlanması zordur.

Sayfada gösterilen tarihin esas alınmasının olanaklı olduğu ileri sürülebilir. Böyle olsa bile sonraki aşamalarda, tekzip metninin yayınlanmaması halinde uyulması gereken sürelerdeki "yayınların" dakika dakika değiştiği düşünülecek olursa, tekzip metninin yayınlanması gereken günde yayınlanmadığını kanıtlamak için, dakika dakika değişen binlerce web sayfasının printer çıkışlarını "kanıt" olarak dosyaya sunmanın nasıl gerçekleşeceğini düşünmek gerekir. Uygulanamaz hükümlerle yasa yapılamaz.

3.6. BASIN YASASININ İNTERNET YAYINLARINA TATBİKİ OLANAKSIZDIR

Basın Yasasının 1.maddesinde açıklandığı gibi " Basılmış eserlerle bunların neşri bu kanunda yazılı hükümlere tabidir."

Bu durumda amacı 1.maddede belirtilen basılmış eserlerle ve neşir fiilleriyle ilgili bu yasaya "Ek Madde 9" şeklinde ekleme yapılması ve İnternet ortamındaki yayınları Basın Yasasına bağlı kılmak, Basın Yasasını yamalı bohçaya çevirir.

Hatta yasanın içerik ve amacına uygun olmayan ve Basın Yasasında tanımlanmayan "İnternet ortamındaki WEB sayfası" ile yazılı basının kuralları çatışır. Bu kez başka kaoslarla karşılaşılır. İnternetin "özel yasası" çıkmış olur ama uygulanma kabiliyeti yoktur. Bu yasa yapma gereksinimine aykırı bir durumdur. Hukuk kaos üretmez. Aksine toplumun gereksinmelerine yanıt verir.

Uygulamada beklenmeyen sonuçlar doğuracak nitelikteki bu Ek Madde mantığı Basın Yasası içeriğine ve hükümlerine de aykırı düşmektedir. Basın Yasası tarafından düzenlenen yayın, neşir ve basılmış eser kavramı ile bağdaşmayan WEB sayfasının oluşum ve yayın biçimi, İnternet Servis Sağlayıcılarının ve İçerik sağlayıcılarının teknik ve hukuksal duruşu, İnternet ortamında yayınlanan sayfanın sahipliği gibi konular göz önünde bulundurulacak olursa İnternet Ortamında Yayın bakımından ayrı bir yasa yapılması zorunludur.

O nedenle, olsun da nasıl olursa olsun ama yasa olsun mantığı İnternet ortamındaki yayıncılık bakımından geçerli değildir. Türkiye bunun örneğini radyo ve televizyon yayınlarındaki yasa yapma çalışmaları sırasında yaşamıştır. 3984 sayılı yasa en kötü yasa yasasızlıktan daha iyidir mantığıyla yürürlüğe konulmuştur. Bu gün gelinen nokta bellidir.

İnternet Servis Sağlayıcılarının hukuksal sorumlulukları ile içerik sağlayıcıların hukuksal konumu yapılacak yasada açıkça gösterilmelidir. Yayından sorumlu olanların kimler olduğu belirlendiğinde, Basın Yasasında olduğu gibi düzenlenecek bir beyanname verilmek suretiyle "kimin neden sorumlu olduğu" Açıklığa kavuşturulabilir. Aksi takdirde denetim "müdahaleyi" ve müdahale biçimleri de sansür kapılarını açar.

"Suç duyurusunda" bulunmak isteyen kişilerde herhangi bir başvuru yaptığında kimi şikayet ettiğini ve savcılık kurumu da kimin hakkında hangi davayı açacağını bilir hale gelir. Devletin kendi sitesinde adres göstererek İnternet ortamında yapılan yayınlarda yasaya aykırılık veya kişilik haklarına saldırı görüldüğünde "ihbar" edilmesini istemesine gerek kalmaz. Aksi takdirde kimin kimi ihbar ettiği belli olmayan ve yapılan ihbarlardan kaynaklanan başka kaoslar yaşanır.

İnternet konusunda "fikir" sahibi olmak yeterli değildir. Yasa üretmek için internetin ne olduğunu ve ne olmadığını bilmemizi gerektiriyor. Yani "bilgi sahibi" olmak gerekir. Basın Yasasına Ek madde ile sorunu çözmek isteyenler İnternet konusunda bilgi sahibi olmadıklarını Taslak metinleriyle ve kabul ettikleri 4676 sayılı Yasa ile kanıtlamışlardır.

Basın Yasasına Ek 9 şeklinde madde eklenmesi ile İnternet yayınlarının düzenlenmesi için Mecliste verilen değişiklik önergesi kabul edilerek madde yasallaşmıştır. Ancak Cumhurbaşkanı tarafından geri çevrilmiştir.

IV- İNTERNET ORTAMINDAKİ YAYINLARDA YALAN HABER VE HAKARET FİİLLERİ NEDİR?

Basın Yasasında "yalan haber" "hakaret" ve hakaret benzeri fiillerle ilgili hiçbir düzenleme yoktur. Hakaret suçu Türk Ceza Yasasında düzenlenmiştir. Basın Yasasında yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddî ve manevî zararlarla ilgili hüküm yoktur.

Cezai sorumluluğu olmasa da herhangi bir yayın veya haberde "gerçeklik" unsuru yoksa, görünen gerçeğe veya somut gerçeğe aykırı ise o haber hukuka aykırı kabul edilir. Bu yayın nedeniyle kişilik haklarının zedelendiğini ileri süren kişi her zaman için manevi tazminat davası açarak uğranılan manevi zararın giderilmesini isteyebilir.

Bu tür gerçeğe aykırı yayınlardan doğan manevi tazminat davaları zaten hukuk mahkemelerinde açılmaktadır ve açılabilmektedir. Yazıyı yazan veya haberi yazan kişinin İnternet yayınlarında kim olduğu saptanabiliyorsa ve iştirak hükümlerine göre diğer kişiler de belirleniyorsa, açılan manevi tazminat davalarında husumet yöneltilen kişiler olarak "davalı" tarafı oluşturmaktadırlar. Bu durumun ne "yalan haberle" ilgili cezai bir yönü vardır, ne de açılan manevi tazminat davalarında Basın Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. Bundan sonra Ek 9. maddede konulan hüküm de uygulanmayacaktır.

Hakaret ve sövme cürümleri ise Türk Ceza Yasamızın "Şahıslara Karşı Cürümler" bölümündedir. Kişilerin maddi varlıkları gibi, manevi varlıklarını da koruyucu hükümlerdendir. Kişinin manevi varlığı ise o insanın şerefi, vakarı veya haysiyeti gibi kavramlardır. Herhangi bir söz veya davranışın veya haber veya yazının karşı tarafı tahkir ettiğinden söz edebilmek için bu eylemin muhatap aldığı kişinin toplumdaki saygınlığını tehlikeye düşürecek nitelikte bulunması gerekir. Mahkemeler olayın oluş biçimine göre hüküm kurarlar. Hakaret TCK'nun 480.maddesinde, sövme ise 482.maddede düzenlenmiştir. Yayın yoluyla hakaret suçunun işlenmesi halinde ise verilecek cezanın arttırımı söz konusudur. Örneğin hakaret suçu " umuma neşir veya teşhir olunmuş yazı veya resim veya sair neşir vasıtası ile irtikap olunmuş ise" arttırım uygulanacaktır.

İnternet yolu ile yapılan yayında; hakaret suçunun tüm unsurları görülebilir. Yazıyı yazan hakkında da dava açılabilmektedir. Ama cezai yönden suçun tüm unsurları (maddi/manevi) ile oluşup oluşmadığı olayın oluş biçimine göre tartışmalıdır.

Tartışılması gereken suçun unsurları yönünden karşımıza çıkan bir diğer soru ise; İnternet ortamında yapılan yayında görülen hakaret suçundan dolayı kim hakkında ve hangi yasaya atıfla dava açılacağı sorusudur.

Hakaret ve sövme cürümlerinin yayın yoluyla işlenmesi halinde açılan davalar bakımından düzenlenen iddianamelerde; 5680 sayılı Basın Yasasının 16. maddesi delaletiyle süreli yayının sorumlu müdürü ve eser sahibi hakkında dava açılmaktadır. Bir başka deyişle Basın Yasası hükümleriyle açıkça cezai sorumluluk gösterildiği için yazılı basın açısından hukuki düzenlemede sorun yoktur.

Yani, hakaret ve sövme suçlarında, eğer suç basın yoluyla işlenmişse "cezai sorumluluk" yönünden kimin/kimlerin sorumlu olduğu Basın Yasasının 16. maddesinde gösterilmiştir.

Madde çok açıktır. Suçun mağduru olan şikayetçi kişi tarafından savcılığa verilecek dilekçede süreli yayında sorumlu olarak haberi/yazıyı yazan, karikatürü çizen veya resmi yapan kişi gösterilecektir. Ayrıca "sorumlu müdür" de suç failidir. Çünkü haberin/yazının, karikatür veya resmin yayınlanmasına izin vermekle suçun işlenmesine iştirak yoluyla katıldığından "sorumludur". Basın Yasasının 16.maddesinde sorumlu olanların cezai sorumluluğu açık biçimde yazılıdır. Kaldı ki sorumlu müdürün kim olduğunun da Yasanın 4.maddesine göre süreli yayın "künyesinde" açıkça gösterilmesi zorunludur.

O zaman da karşımıza, madde metninde yazılı olmadığı halde Basın Yasası hükümlerinin "aynen" uygulanacağı gibi bir görüş ileri sürülürse; yukarıdaki açıklamalarımızı anımsatarak Basın Yasası hükümlerinin İnternet yayınları için uygulanamayacağını tekrarlamamız gerekmektedir.

Kaldı ki verilen değişiklik önergesinden de anlaşılacağı üzere; madde metni değiştirilmiş ve Basın Yasası hükümlerinin aynen uygulanması görüşü geri çekilmiştir.

Kabul edilen maddede "Benzeri fiillerden doğacak maddi ve manevi zarar" denildiğine göre; hakaret fiiline benzeyen benzeri fiil nedir ? Hakaret, hakarettir.

Yani Türk Ceza Yasasının 480.maddesine göre " herhangi bir kişi hakkında bir maddei mahsusa tayin ve isnadı suretiyle halkın hakaret ve husumetine maruz kılacak yahut namus ve haysiyetine dokunacak bir fiil" isnadı hakarettir. Ama bunun benzeri bir fiil nasıl olur, bunu anlamak güçtür. Bu fiilin başka bir tanımı yoktur.

Eğer sövmeden bahsetmek gerekirse; yine TCK'nun 482.maddesine göre maddei mahsusa isnat etmeden, "her ne suretle olursa olsun bir kimsenin namus veya şöhret veya vakar ve haysiyetine" saldırırsanız sövme suçu oluşur. Bunun da benzeri olabilecek bir fiil Türk Ceza Yasasında tanımlanmamıştır. Sövme suçu hakarete benzer, ama hakaret suçuna benzer bir fiil kavramının açıklamasını yapabilmek zordur.

V- MECLİSTE KABUL EDİLEN 4676 SAYILI YASAYA GÖRE İNTERNETTE DENETİM

3984 sayılı Yasanın 31 inci maddesi ile 24 üncü maddeleri 4676 sayılı Yasa ile değiştirilmiştir. Maddelerin nasıl bir değişikliğe uğratıldığına bakarsak, İnternet yayınlarının denetim usulünde amaçlanan mantık 31. ve 24. maddeler değişikliğinde kendini göstermektedir.

MADDE 14. - 3984 sayılı Kanunun 31 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Program hizmetinin içeriği ve yeni yayın tekniklerinin kullanımı"

Madde 31. - Radyo ve televizyon kuruluşları, yayınlarında belli oran ve saatlerde eğitim, kültür, Türk halk ve Türk sanat müziği programlarına yer vermek zorundadırlar. Bu programların tür ve oranlarıyla ilgili esaslar Üst Kurul tarafından tespit edilir. Tematik kanallar, bu zorunluluktan muaf tutulur. Tematik yayın yapmak isteyen kuruluşlar, başvuru sırasında bu hususu belirtir. Bu kanallar, Üst Kurulun izni olmadan yayın türünü değiştiremez. Tematik kanallarla ilgili usul ve esaslar Üst Kurulca belirlenir.

Her türlü teknoloji ile ve her tür iletişim ortamında yapılacak yayın ve hizmetlerin usul ve esasları, Haberleşme Yüksek Kurulunun belirleyeceği strateji çerçevesinde Üst Kurulca tespit edilip Haberleşme Yüksek Kurulunun onayına sunulur. Bu yayın ve hizmetlerin mevzuata uygunluğu, Üst Kurulca denetlenir."

TBMM tarafından aynen kabul edilen bu düzenleme hukuka aykırıdır. Öncelikle "Haberleşme Yüksek Kurulu" oluşumunun ne olduğunun bilinmesinde yarar vardır. İstanbul Barosu İletişim Hukuku Komisyonu tarafından 2000 yılında hazırlanan "3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Hakkındaki Görüşlerimiz ve Önerilerimiz" kitapçığının 15. sayfasında; Hükümet Tasarısının 3984 sayılı Yasanın 35. ve 8.maddesini değiştiren madde ve gerekçesi hakkındaki eleştirisi şöyledir:

" Tasarının bu maddesinde yapılan değişiklikle frekans planlamaları ve TV kanal ve radyo frekanslarını ne kadarını hangi takvime göre ihaleye çıkarılacağı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'ndan alınıp, Başbakanın ve görevlendireceği bir Devlet Bakanının başkanlığında İçişleri ve Ulaştırma Bakanları ile Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri ve Genelkurmay Muhabere Elektronik Başkanından oluşan siyasi iktidarın etkisindeki bir kurula verilmektedir. Dolayısıyla frekans planlamaları ile ihale takvim ve miktarının belirlenmesi "özerk ve tarafsız kuruluş" yerine doğrudan doğruya yürütme organının etkisi altında yapılmasını, siyasi ve başka etkilerden uzak kalmama tehlikesini içermektedir"

Bu eleştiri Tasarının 2000 yılında hazırlanmış olan biçimiyle yapılmış olan eleştiridir. TBMM'de görüşülen maddelerle yapılan değişikliklerle 3984 sayılı Yasanın " Telsiz Genel Müdürlüğünün Yükümlülüğü" başlıklı 24. maddesi başlığıyla birlikte 4676 sayılı Yasa ile değiştirilmiştir.

MADDE 10. - 3984 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Telekomünikasyon Kurumunun yükümlülüğü

Madde 24. - Türkiye'de ulusal, bölgesel ve yerel çapta TV kanal ve radyo frekans plânları ile radyo ve televizyon yayınlarına esas olan frekans bantları ile ilgili çalışmalar yapma yetkisi, 2813 sayılı Telsiz Kanunu uyarınca Telekomünikasyon Kurumuna aittir.

Telekomünikasyon Kurumu, 2813 sayılı Telsiz Kanununa uygun olarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yaparak hazırlayacağı ulusal, bölgesel ve yerel çaptaki plânları Haberleşme Yüksek Kurulunun onayına sunar.

Haberleşme Yüksek Kurulu, hazırlanan plânı aynen onaylayabileceği gibi lüzum gördüğü değişikliklerin yapılmasını talep edebilir. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna ait radyo ve televizyonlar ile Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde yayın yapan Meteoroloji Radyosu, Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde yayın yapan Polis Radyosuna ulusal, bölgesel ve yerel, radyo-televizyon bölümleri bulunan iletişim fakültelerine yerel bazda frekanslar ve kanallar ücretsiz olarak tahsis edilir. Kalan televizyon kanal ve radyo frekansları, belli bir plân dahilinde özel kuruluşlara kullandırılmak üzere Üst Kurulca ihaleye çıkarılır. Televizyon kanal ve radyo frekanslarının ne kadarının hangi takvime göre ihaleye çıkarılacağına ilişkin plân Haberleşme Yüksek Kurulu tarafından saptanarak bu çerçevede ihaleye çıkarılmak üzere Üst Kurula bildirilir.

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna tahsis edilen TV kanallarından biri olan TRT 3'ten TBMM TV aracılığıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi faaliyetleri, bir diğer kanaldan da açık öğretim yayınları yansıtılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi faaliyetlerinin hangi ölçüde yansıtılacağına Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı, açık öğretim yayınları için ise eğitim programlarını hazırlamakla yükümlü kurumlar Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile birlikte karar verir. Yayın ile ilgili diğer hususlar Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu arasında bir protokolle belirlenir. Açık öğretim ve TBMM TV yayınlarından ücret alınmaz.

Telekomünikasyon Kurumu, Üst Kurulun bildireceği ve bu Kanun hükümlerine uygun olarak TV kanal ve radyo frekansı tahsis edilip, kablosuz radyo ve televizyon yayın izni ve lisansı verilen kuruluşlara TV kanal ve radyo frekans tahsislerini uygular, ulusal ve uluslararası alanda tescil ettirir.

Ulusal ve uluslararası hava ve deniz seyrüsefer sistemlerine radyo ve televizyon sistemlerinden zararlı enterferanslar gelmesi halinde, Telekomünikasyon Kurumu can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürmemek amacıyla enterferansa sebep olan vericileri geçici olarak kapatarak mühürler ve sorumlular hakkında Türk Ceza Kanununun 391 inci maddesi hükmü uygulanır. Yapılan işler aynı zamanda Üst Kurula bildirilir.

Haberleşme Yüksek Kurulu, 2813 sayılı Telsiz Kanunu gereğince Üst Kurul, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ve Telekomünikasyon Kurumu arasındaki koordinasyonun yanı sıra konuyla ilgili olarak Üst Kurula verilmiş görevlerin takibini de yürütür."

Değişikliğe göre; 24. maddenin başlığı "Telekomünikasyon Kurumunun Yükümlülüğü" olmuştur. Buna göre de Türkiye'de ulusal, bölgesel ve yerel çapta TV kanal ve radyo frekans planları ile frekans bantları hakkında çalışma yapmak artık Telekomünikasyon Kurumuna bırakılmıştır. Telekomünikasyon Kurumu da Telsiz Yasasına uygun olarak RTÜK,TRT ve Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak hazırlayacağı ulusal, bölgesel ve yerel çapta planları hazırlayarak Haberleşme Yüksek Kurulu onayına sunacaktır. Haberleşme Yüksek Kurulu da planı onaylayacağı gibi değişiklik de önerebilecektir. TV kanal ve radyo frekanslarının ne kadarının hangi takvime göre ihaleye çıkarılacağına ilişkin plan Haberleşme Yüksek Kurulu tarafından saptanarak, bu çerçevede ihaleye çıkarılmak üzere RTÜK'na bildirir.

3984 sayılı Yasanın 31. maddesinde yapılan değişiklik ile amacın ne olduğunu 24. madde değişikliği ile birlikte değerlendirecek olursak ortaya çıkan sonuç şudur:

31.madde İnternet yayınlarını da kapsayacak biçimde genişletilmiştir. Görüldüğü gibi; madde başlığı değiştirilmiş ve maddeye "program hizmeti içeriği" ve "yeni yayın teknolojilerinin kullanımı" eklenmiştir.

Böylece de "İnternet yayıncılığını" Hükümet, Anayasa Komisyonu ve TBMM'si "yeni teknolojik yayın" olarak değerlendirerek yaptığı madde değişikliğiyle İnternet yayınlarına "müdahale" edebileceği ve sınırlandırma yetkisini kullanabileceği bir alan yaratmıştır.

Maddeye eklenen ikinci fıkraya göre de "Her türlü teknoloji ile" denilmiş ve "her türlü iletişim ortamında yapılacak yayın" kavramı ile "İnternet ortamındaki yayınları"da kapsayacak biçimde "yayın" tanımı genişletilmiştir.

Radyo ve Televizyon yayınları ile İnternet ortamında yapılacak her türlü "yayının" ve "hizmetlerin" nasıl yapılacağı, esaslarının ne olacağı öncelikle Haberleşme Yüksek Kurulunca belirlenen "stratejiye" uygun olacaktır.

Bu tür yayın/İnternet yayını usul ve esaslarını RTÜK tespit edecek, belki de bu konuda bir yönetmelik hazırlayacak; ama bu usul ve esasları yürürlüğe sokabilmek için Haberleşme Yüksek Kurulunun da mutlaka "onayına" sunacaktır.

Onay verilirse RTÜK tarafından belirlenmiş usul ve esaslara uygun olan radyo ve TV yayınları ile İnternet yayınlarına izin verilmiş olacaktır.

Yayınların / İnternet yayınlarının saptanmış mevzuat ile yapılması ve çıkarılması kuvvetle olası olan yönetmelikte belirlenecek usul ve esaslara uygun olup olmadığının denetimi ise RTÜK'na bırakılmıştır.

Başbakanın ve görevlendireceği bir Devlet Bakanının başkanlığında İçişleri ve Ulaştırma Bakanları ile Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri ve Genelkurmay Muhabere Elektronik Başkanından oluşan bir kurula yayın stratejisi belirleme yetkisi verilmesi demek "yürütme" tarafından sınırları çizilen veya belirlenen düşünce alanı yaratmaktır. Bir başka deyişle böylece "izin verilen düşünce alanı" yaratılmış olacaktır.

Çizilen ve belirlenen sınır aşılırsa; saptanmış usul ve esaslar dışındaki "izin verilmeyen düşünce alanında" yayın yapmak demektir. Veya yayınının izin verilen düşünce alanının dışına çıkmıştır. Böyle bir düzenleme hukuka ve hukukun üstünlüğü ilkesine aykırıdır.

Böyle bir düzenleme Anayasada yer alan düşünce açıklama ve yayma özgürlüğü (Anayasa madde 26), Bilim ve sanat özgürlüğü (Madde 27) ile Basın özgürlüğü (Madde 28)'ne aykırıdır. Ayrıca süreli, süresiz yayın hakkının düzenlendiği Anayasanın 29. maddesindeki "Kanun, haber, düşünce ve kanaatlerin serbestçe yayımlanmasını engelleyici veya zorlaştırıcı siyasal, ekonomik, mali ve teknik şartlar koyamaz" kuralına yani açıkça Anayasaya aykırıdır.

Bu maddeden hareketle belirlenecek usul ve esaslara ve ayrıca mevzuata aykırı yayın yapıldığında RTÜK'u İnternet ortamındaki yayınlar bakımından "denetimini" nasıl gerçekleştirecektir ve ne yapacaktır?

Örneğin RTÜK tarafından "izleme" kurulları oluşturularak; yapılan tüm İnternet yayınları izlemeye mi alınacaktır?. Böyle bir "denetim" mekanizması kurulması ve izlenmesi nasıl olanaksız ise; İnternet ortamındaki yayınların teknik özellikleri bilinmeden yapılan düzenleme hukukla bağdaşmaz.

3984 sayılı Yasanın 1.maddesi bellidir. Amaç radyo ve televizyon yayınlarının düzenlenmesidir. Yasanın amacı içinde "İnternet" yayınlarını düzenlemek, usul ve esaslarını saptamak veya "stratejisini" tayin etmek yoktur. Yasanın öngörmediği, hukuken öngörülmeyen ve meşru bir amaç için düzenleme yapılmadığı açıkça belli olan böyle bir düzenleme; Anayasaya ve AİHS'nin 10.maddesinde yer alan ifade özgürlüğünün açık ihlalidir.

Getirilen düzenleme internetin doğal/teknik işleyişine aykırı olduğu gibi 3984 sayılı Yasa ile 5680 sayılı Yasa hükümlerinin birbiriyle çatışmasına neden olacak bu madde değişikliği anlaşılamaz bir karışıklık yaratacaktır. Kaos yasalarla üretilmektedir. 4676 sayılı Yasanın açık çelişkileri karşısında yeniden yasalaşmasında ısrarlı olmak demokrasiye aykırıdır. Yasalar karışıklıkların önlenmesi ve kaosun giderilmesi için çıkarıldığı halde, Hükümet tarafından aksine bir tutum izlenmektedir.

Denetleme ve müdahale hakkı "özerk ve tarafsız olmayan" Yürütmenin etkisine açık Kurullara bırakılarak İnternet yayınlarında hak ve özgürlüğü esas, kısıtlamayı istisna haline getirmek hukuka aykırıdır. Halkın gerçekleri öğrenme hakkını ve dolayısıyla İnternet yayıncılarının ifade özgürlüğünü ortadan kaldırmak demektir.

VI- CUMHURBAŞKANI 4676 SAYILI YASA İLE YAPILAN

İNTERNET HAKKINDAKİ HUKUKİ DÜZENLEMEYİ NEDEN GERİ ÇEVİRMİŞTİR?

TBMM tarafından 07.06.2001 tarihinde kabul edilen 4676 sayılı "Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" Cumhurbaşkanı tarafından 18.06.2001 tarihinde geri çevrilmiştir.

Dolayısıyla geri çevrilen bu Yasanın "İnternet" ile ilgili olan maddeleri bakımından da Cumhurbaşkanının görüşleri çok önemlidir. İnternet ile ilgili olan hükümlerin geri çevrilme gerekçesi şöyledir:

"7- 4676 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değiştirilen 3984 sayılı Yasanın 31. maddesinin ikinci fıkrasında, "Her türlü teknoloji ile ve her türlü iletişim ortamında yapılacak yayın ve hizmetlerin usul ve esasları, Haberleşme Yüksek Kurulunun belirleyeceği strateji çerçevesinde Üst Kurulca tespit edilip, Haberleşme Yüksek Kurulunun onayına sunulur. Bu yayın ve hizmetlerin mevzuata uygunluğu Üst Kurulca denetlenir." kuralına yer verilmiştir.

Ayrıca, yine aynı Yasanın 26. maddesiyle 5680 sayılı Yasaya eklenen ek 9. maddede, "Bu Kanunun yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddi ve manevi zararlarla ilgili hükümleri, bilişim teknolojileri ve İnternet ortamında sayfa açılması veya elektronik gazete, elektronik bülten vb. suretiyle yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü ve benzerleri hakkında da uygulanır." denilmektedir.

İletişim teknolojisinde bir devrim niteliğindeki İnternet yayıncılığının en baskın yönü, düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün, özgün kanaat oluşumunun günümüzdeki en etkin kullanım alanı olmasıdır. İnternet ortamındaki yayıncılıkta; hukukun üstün kılınması, kişilik haklarının korunması ve bunun yanında da yayın yoluyla düşünce ve ifade özgürlüğü gibi duyarlı alanların dengelenmesi sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlar ancak, ifade özgürlüğü esas alınarak ve yayınlar üzerindeki denetim yargıya bırakılarak sağlanabilir. Dolayısıyla, İnternet yayıncılığına ilişkin ilkelerin ve öteki düzenlemelerin özel bir yasa ile yapılması en doğru yol olacaktır.

Bu yola gidilmeyerek, yayınların düzenlenmesinin tümüyle kamu otoritelerinin takdirine bırakılması ve Basın Yasası'na bağlı kılınması İnternet yayıncılığının özelliği ile bağdaşmamaktadır."

VII- CUMHURBAŞKANI TARAFINDAN GERİ ÇEVRİLEN YASAYI HÜKÜMET YENİDEN MECLİSE GÖNDEREREK AYNI YASANIN YENİDEN KABUL EDİLMESİNİ İSTEMEKTEDİR.

BU TUTUM ETİK KURALLARA, HUKUKA VE DEMOKRASİYE AYKIRIDIR

TBMM tarafından 07.06.2001 tarihinde kabul edilen 4676 sayılı "Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" Cumhurbaşkanı tarafından 18.06.2001 tarihinde geri çevrilmiştir. Bu geri çevirmenin nedeni sadece "İnternet" yayınları değildir.

Cumhurbaşkanının 4676 sayılı Yasayı geri çevirme gerekçelerinin satırbaşlarına göz atacak olursak Hükümet tarafından aynı yasanın yasalaşması için nasıl bir yasayı Meclisten geçirmeye çalıştığı ve Cumhurbaşkanının gerekçelerinde ne denli haklı olduğu daha iyi anlaşılacaktır.

4676 sayılı Yasada yapılan düzenlemeler karşısında Cumhurbaşkanının bu Yasayı TBMM'ne iade gerekçeleri ana hatlarıyla şöyledir;

1- RADYO VE TELEVİZYONDA SAHİPLİK DÜZENLEMESİ "TEKELLEŞMEYI" ARTTIRACAKTIR.

Sermayenin belli kişi ya da grupların elinde toplanmış olduğu gerçeği, bu kişi ya da grubun, çok sayıda televizyon ve radyo kuruluşunu sahiplenebilme olanağı ve ölçüsüz para cezaları uygulaması ile görsel ve işitsel medya alanında tekellerin oluşması kaçınılmaz olacaktır.

Anayasa'nın 167. maddesinde, Devletin, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici önlemleri alacağı, piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önleyeceği belirtilmiştir.

Anayasa'nın anılan kuralı ile tekelleşme ve kartelleşme yasaklanmakla kalmamış, Devlete de bunu engelleyici önlemleri alma görevi verilmiştir.

4676 sayılı Yasa ile yapılan düzenlemelerle görsel ve işitsel medya alanında tekelleşme ve kartelleşmenin önlenmesi olanaksızdır. Düzenlemeler, tekelleşme ve kartelleşmeyi önlemek bir yana dolaylı olarak olanaklı kılacak niteliktedir.

Tekelleşen ya da kartelleşen görsel ve işitsel medya, bir yandan ekonomik alanda haksızlık yaratabilecek bir güce ulaşırken, öte yandan da haber alma özgürlüğünü kısıtlayabilecektir.

Anayasa'nın 26. maddesinde, düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün haber almak ve vermek özgürlüğünü de kapsadığı; 28. maddesinde de, basının özgür olduğu, devletin, basın ve haber alma özgürlüğünü sağlayacak önlemleri alacağı belirtilmiştir.

Basın özgürlüğü, düşünce ve kanaat özgürlüğünü tamamlayan ve onun kullanılmasını sağlayan bir özgürlüktür. Düşünce özgürlüğü, düşüncelerin özgürce açıklanması yanında bunların yayılması ve öğrenilmesi özgürlüğünü de içerir. Bu nedenle, basın özgürlüğünün, okuyucuların, izleyicilerin ya da dinleyicilerin haber alma ve görüşleri öğrenme olanağından yoksun kalmaları yönünden de değerlendirilmesi gerekir.

Haber alma ve verme hakkı ya da haberlere ulaşma özgürlüğü, izleyici ya da dinleyicinin bireysel hakkı olarak düşünülemez ve düzenlenemez. Bunlar, izleyicilerin ve dinleyicilerin kollektif hak ve özgürlükleridir.

Basın özgürlüğü, kamu güçleri karşısında olduğu kadar özel güçlere karşı da korunmalıdır. Bu bağlamda, medya tekelinin oluşmasına karşı gerçek sınırlamalar koymak, medyanın çoğulculuğunu koruyucu önlemler almak devlete düşen bir ödevdir. Bağımsız ve tarafsız yayıncılığın sürdürülebilmesi için alınacak önlemler de bu ödev kapsamındadır.

Sosyal görevini yerine getirebilmesi için basın özgürlüğü ile donatılan medyanın sorumluluk bilinciyle hareket etmesi gereklidir. Tekelleşerek, sorumluluk bilincinden uzaklaşacak bir medya, her sorumsuz güç gibi er geç amacından sapabilir ve toplum yaşamını, ulusal güvenliği tehlikeye sokan bir güç durumuna gelebilir. Bunu önlemek de devletin görevidir.

Bu nedenle, görsel ya da işitsel medyada tekel ya da kartel oluşturulmasını önleyebilecek içerikte bulunmayan düzenlemeler, Anayasa'nın tekelleşme ve kartelleşmeyi yasaklayan 167. maddesiyle; 172. maddesinde anlatımını bulan tüketiciyi koruma ilkesiyle ve basın özgürlüğü kapsamında bulunan haber alma ve verme özgürlüğü ile bağdaşmamaktadır.

Böylece, bir kamu hizmeti olan medyanın bireysel çıkarlara hizmet edecek ticari nitelik kazanmasının önündeki tüm engeller kaldırılmıştır. Oysa, dünyada medya-serbest piyasa ilişkilerinin demokrasiler için yozlaştırıcı tehlike ve tehditlerinden sözedilmektedir. Ülkemizde olduğu gibi henüz demokrasisi yeterince gelişmemiş, sağlam temellere oturmamış, özelleştirmesini tamamlayamamış ülkelerde medyanın Devlete karşı taahhüde girmemesi yaşamsal önem taşıyan bir ilke olarak görülmektedir.

Devletle ticari ilişkilere giren medya sahiplerinin, siyasal iktidar lehine yayın yaparak ya da tam tersine baskı oluşturarak kamu ihalelerini alma avantajını sağlayabileceği kuşkusu, yukarıda sözü edilen ilkenin korunmasının ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Serbest piyasa ekonomisinin en büyük özelliği rekabet ortamının yaratılmasıdır. Bir çok radyo ve televizyon kuruluşuna sahip olan kişi ya da sermaye grubuna kamu ihalelerine girebilme hakkının tanınması bu özellikle de bağdaşmamaktadır.

Görsel ve işitsel medyanın kamuoyunu etkileme gücü, dolayısıyla bu gücün kötüye kullanılması olasılığının yüksekliği, Batı'lı ülkelerde medya sahipliğinin diğer iş alanlarından ayrılmasına, bu ayrımı sağlayacak önlemler alınmasına neden olmuştur.

Medya gücünü kötüye kullanma olasılığı kamu yararı ve kamu düzeni ile doğrudan ilgilidir. Devletin bu gücü dengeleyecek önlemleri alması, kamu yararı ve düzenini sağlamanın gereğidir.

Bu nedenle, 3984 sayılı Yasa'nın 29. maddesinin değişiklikten önceki onuncu fıkrasında yer verilen yasağın korunması gerekirken tümüyle kaldırılmış olması kamu yararı açısından çok ciddi sakıncalar doğurabilecek bir gelişme olarak değerlendirilmiştir.

2- RTÜK OLUŞUMU SİYASAL ETKİYE AÇIK OLAMAZ

YAPILAN DÜZENLEME KURULUN ÖZERKLİĞİ İLKESİNE AYKIRIDIR

Maddenin önceki metninde, Üst Kurul üyelerinde "basın, yayın, iletişim ve teknolojisi, kültür, din, eğitim, hukuk alanlarında birikimi" olma nitelikleri aranmışken, bu niteliklere yeni metinde yer verilmemiştir.

Radyo ve televizyon yayıncılığı konusunda çok önemli görevler üstlenen Üst Kurul'a seçilecek üyelerde, "basın, yayın, iletişim ve teknolojisi, kültür, din, eğitim ve hukuk" alanlarında birikimi olma niteliğinin aranmaması bir eksiklik olarak değerlendirilmiştir.

Üst Kurul üyelerinden beşinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı oluşum formülüne göre belirlenecek kontenjan doğrultusunda siyasi parti gruplarınca önerileceği ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nca seçileceği belirtilmiştir.

Bu yöntemle yapılan seçimlerde, genellikle siyasi kimliği olanların yeğlendiği bilinen bir gerçektir. Radyo ve televizyon yayıncılığında çok önemli yetkilerle donatılan ve yansız olarak görev yapması gereken Üst Kurul'a siyasi kimlikli kişilerin seçimine olanak sağlayan yöntemin uygun ve doğru olmayacağı açıktır.

Bu kişilerin seçilmemesi durumunda nasıl bir yöntem izleneceği de açıklığa kavuşturulmamıştır.

Gerçi, 4676 sayılı Yasa'nın geçici 4. maddesinde düzenleme vardır ama geçici madde düzenlemesi, yapılacak ilk seçimlere ilişkin olup, sonraki seçimler yönünden bir anlam taşımamaktadır.

Bu nedenle, seçim yöntemi yönünden Yasa'nın 6. maddesinde gerekli düzenlemenin yapılması uygun olacaktır.

3984 sayılı Yasa'nın 5. maddesinde, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun, kamu tüzel kişiliğine sahip, özerk ve yansız bir Kurul olduğu vurgulanmıştır.

Özerk ve yansız bir kamu tüzel kişiliğinin Başbakanlığa bağlı Yüksek Denetleme Kurulu'nca denetlenmesi, "tarafsızlık" niteliği ile bağdaşmamaktadır.

Üst Kurul'un denetlenmesi görev ve yetkisinin, Anayasa'nın 160. maddesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetim yapma görev ve yetkisiyle donatılan ve bağımsız bir Yüksek Denetleme Organı olan Sayıştay'a verilmesi, Üst Kurul'un "özerk ve tarafsız" yapısına daha uygun düşecektir.

3- RTÜK GELİRLERİNDE FON YARATILMAMALIDIR

Üst Kurul'un gelirleri arasında gösterilen idari para cezaları, Üst Kurul'ca verilen para cezalarıdır. Bu durum, Üst Kurul'un idari para cezası verirken yanlı ve keyfi davranabileceği kuşkusuna neden olabilecektir. Para cezalarının çok yüksek tutarlarda olması ve alt-üst sınırları arasındaki genişlik, bu kuşkuyu daha da artıracaktır.

Bu nedenle, idari para cezalarının Üst Kurul'un gelirleri arasından çıkarılarak Hazine'ye bırakılması uygun olacaktır. Üstelik bu yöntem, Yasa'nın aynı maddesinde, "Üst Kurul, gerektiği takdirde her yıl için yapacağı işlerin programını hazırlayarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı bütçesinden verilmesi gereken ödenek tutarını Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunar." düzenlemesi bulunduğuna göre bir sorun da yaratmayacaktır.

Öte yandan, anılan maddenin beşinci fıkrasında, Üst Kurul'un gelir fazlasının, yıl sonunda, Kültür Bakanlığı adına bir kamu bankasında açılacak hesaba aktarılacağı belirtilerek yeni bir fon yaratılmaktadır.

Kamu giderlerinin disipline edilebilmesi ve gider hesaplarının sağlıklı tutulabilmesi, ülkemizin büyük sorunu olan enflasyonla savaşımda önemli yer tutmaktadır. Bu nedenle, ekonomik programda, bütçe disiplini dışında yaygın bir uygulama alanı bulan fon yönteminin sona erdirilmesi öngörülmüş ve fonların tasfiyesi için yasa çalışmasına hız verilmiştir.

Bu aşamada yeni bir fon yaratılmasının ekonomik programla bağdaşmayacağı gözönünde bulundurularak, Üst Kurul'un yıllık gelir fazlasının Hazine'ye aktarılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

4- İNTERNET YAYINLARI HAKKINDA YASA OLMALIDIR AMA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ ESAS ALINARAK DÜZENLENMELİDİR

5- BASIN YASASINA GETİRİLEN AĞIR PARA CEZALARI HABER ALMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KISITLAMAKTADIR

4676 sayılı Yasa'nın çeşitli maddeleriyle değiştirilen 3984 ve 5680 sayılı yasaların çeşitli maddelerinde yer verilen diğer para cezalarının tutarlarının çok yüksek olduğu açıktır.

4676 sayılı Yasa değişikliği ile düzenlenen para cezaları, belli sermaye gruplarının elinde olmayan ulusal ve özellikle yerel ve bölgesel televizyon, radyo ve basın kuruluşları için amaç-araç orantısını gözetmeyen boyuttadır. Cezaların caydırıcı nitelikte olması, ancak televizyon, radyo ve basın kuruluşlarının yaşam şansını ellerinden almaması gerekmektedir.

Basın Yasası'nda yapılan bu değişiklikler, öngörülen para cezaları nedeniyle haber, düşünce ve kanaatlerin özgürce yayınlanmasını ve basın işletmelerinin yaşamını sürdürmesini engelleyecektir. Bu cezalarla, basın sektörünün krize sürüklenmesi ve sermaye birikimleri sınırlı gazetelerin yayın yaşamından çekilmesi, böylece basında tekelleşmenin gerçekleşmesi kaçınılmazdır.

Anayasa'nın 13. maddesinin ikinci fıkrasında, temel hak ve özgürlüklerle ilgili genel ve özel sınırlamaların "demokratik toplum düzeninin gerekleri"ne aykırı olamayacağı belirtilmiştir.

Buna göre, hak ve özgürlükler, ancak demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak sınırlandırılabilir. Demokratik hukuk devletinde, güdülen amaç ne olursa olsun, sınırlamalar özgürlüğünün kullanılmasını ölçüsüz biçimde ortadan kaldıracak düzeyde olamaz.

Anayasa Mahkemesi'nin çeşitli kararlarında da belirtildiği gibi, bir sınırlama kuralının demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olabilmesi için "ölçülülük" ilkesinin gözetilmesi, amaç ve sınırlama "orantısının" korunması gerekmektedir.

Ölçülülük ilkesi, yasal düzenlemede sınırlama aracının, sınırlama amacına ulaşmaya elverişli olmasını, sınırlama aracıyla amacı arasındaki oranın ölçüsüz olmamasını anlatmaktadır.

Yasa ile getirilen para cezalarının, Anayasa'nın 28. maddesinde sözü edilen basın özgürlüğü yönünden son derece ağır nitelik taşıdığı kukusuzdur. Ulusal, bölgesel ve yerel çerçevede hizmet veren bir çok görsel, işitsel ya da yazılı medya kuruluşlarının kapanmasına neden olacak tutarlardaki para cezalarını haklı bir nedene dayandırmak ve demokratik toplum düzeninin gerekleriyle ve hukuk devleti ilkesiyle bağdaştırmak olanaklı değildir.

Ayrıca, para cezalarının alt ve üst sınırları arasındaki genişlik, takdir hakkının kullanılmasında haksızlığa, adaletsizliğe ve keyfi uygulamaya neden olabilecek boyuttadır.

Bu düzenlemelerle, idari nitelikteki bir üst kurula basın ve haber alma özgürlüğünü sınırlayıcı yetkiler verilmekte, yargı alanına giren konularda idare yetkili kılınmaktadır.

İdare, düzenleme ve denetleme alanındaki konularda, kamu düzeni, genel güvenlik, kamu yararı, genel ahlak, genel sağlık, ekonomik ve sosyal ilişkilerin düzenli yürütülmesini sağlama gibi amaçlarla idari para cezası uygulama ya da kişi özgürlüğünü kısıtlayıcı yaptırımlar dışında çeşitli yasaklar koyma yetkisine sahiptir.

Ancak, düşünceyi açıklama ve yayma, basın ve haber alma gibi temel hak ve özgürlükler söz konusu olduğunda, idarenin yetkisinin Anayasa'nın bu kavramlara yaklaşımı içerisinde değerlendirilmesi gerekir.

Anayasa'nın 26. maddesinin son fıkrasında, "Haber ve düşünceleri yayma araçlarının kullanılmasına ilişkin düzenleyici hükümler, bunların yayınını engellememek kaydıyla, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin sınırlanması sayılmaz"; 28. maddesinin üçüncü fıkrasında da, "Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır" denilmektedir. Aynı doğrultuda bir kural, tüm özgürlükler için Anayasa'nın 5. maddesinde yer almaktadır. Ayrıca, Anayasa'nın 29. maddesinin üçüncü fıkrasında, yasanın, haber, düşünce ve kanaatlerin özgürce yayınlanmasını engelleyici ya da zorlaştırıcı koşullar koyamayacağı; 30. maddesinde de, basın işletmelerinin, Devlet bütünlüğüne yönelik bazı suçlar dışında işletilmekten alıkonulamayacağı öngörülmektedir.

Bu kurallar, genelde yazılı basına yönelik olmakla birlikte, amaç basın işletmelerini korumak olmayıp, düşünceyi yayma ve haber alma özgürlüklerinin güvence altına alınması olduğuna göre, aynı ilkelerin görsel ve işitsel medya için de geçerli olması ve idareye, bu araçların kullanılmasını engellemeye varan nitelikte önlemler alma yetkisi verilmesinden olabildiğince kaçınılması gerekir.

6- YAPILAN DEĞİŞİKLİK YARGIYA MÜDAHALEDİR VE HUKUKUN GENEL İLKELERİNE AYKIRIDIR

Yapılan değişiklikte, hüküm altına alınacak tazminatın alt sınırı yasa ile belirlenmiş; böylece, yargıcın takdir hakkı sınırlandırılmış, hatta tümüyle ortadan kaldırılmıştır.

Kişinin, kişilik değerlerine saldırıyla oluşacak zarar tutarının yasa ile belirlenmesi, sorumluluk konusunu düzenleyen hukukun temel kurallarıyla bağdaşmamaktadır. Manevi tazminat tutarı, her somut olayın özelliği ve istem gözetilerek yargıç tarafından takdir edilir. Manevi tazminat davasına yol açan yayının gerçek olmasına karşın, kullanılan sözlerle sınır aşılmış olabilir ve bu aşma derecesi her olayda farklılık gösterebilir. Yine, böyle bir yayına, zarar görenin davranışı da neden olabilir. Bütün bu olgular, istenecek ve hüküm altına alınacak tazminat tutarının belirlenmesinde önemli etkenlerdir. Bu nedenle, hükmedilecek tazminat tutarının alt sınırının bir yasal düzenlemeyle belirlenmesi hukukun genel ilkelerine uygun düşmemektedir.

Ayrıca, kişilik haklarına saldırıya ilişkin tazminat davaları Borçlar Yasası'nın 49. maddesinde düzenlenmiştir. Dava, özel hukuk alanında açılmış bir tazminat davası niteliğindedir. Türk Hukuku'nda, özel hukuk alanındaki tazminat davalarına yasakoyucunun karışması ve alt sınırı belirlemesi yolunda bir uygulama yerleşmemiştir. Bu tür alt sınır tutarını belirlemek ceza hukukuna özgü bir uygulamadır ve Devletin cezalandırma hakkından kaynaklanmaktadır. Özel hukuk alanındaki bu tür uygulamalar, tazminat yaptırımını, gerçek zararı ve kimi durumlarda zarar gören kişinin istemini de aşan ve haksız zenginleşmesine neden olan bir tür ceza yaptırımı niteliğine büründürecektir.

Öte yandan, yapılan değişiklikler, tazminat davalarında yargıca bilirkişi atama zorunluluğu getirmektedir.

Oysa, teknik bir konuda da olsa, bilirkişilerin görüşü yargıcı bağlamamaktadır. Hukuk Usulü Muhakemeleri Yasası'nın 275. maddesine göre, yargıçlık mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuksal bilgi ile çözümlenmesi olanaklı konularda bilirkişi incelemesi yaptırılamaz.

Bu nedenle, tazminat davalarında bilirkişiye başvurulmasını zorunlu kılan fıkra kuralı genel hukuk ilkeleriyle bağdaşmamaktadır.

Ayrıca, gerekli olmamasına karşın zorunlu bilirkişi atamasına ilişkin kural, Anayasa'nın 141. maddesinin son fıkrasındaki, "davaların en az giderle sonuçlandırılacağı" yolundaki ilkeye de uygun düşmemektedir.

4676 sayılı Yasa'nın 20. maddesiyle değiştirilen 5680 sayılı Yasa'nın 17. maddesinde de aynı düzenleme bulunmaktadır. Bu nedenle, yukarıda yapılan değerlendirmeler anılan madde yönünden de geçerlidir.

SONUÇ

Öte yandan, Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı'nın "2.1. Siyasi Kriterler" bölümünün "2.1.1. Düşünce ve İfade Özgürlüğü" alt bölümünde; ifade özgürlüğünün daha da geliştirilmesine yönelik anayasal ve yasal güvencelerin güçlendirilmesi amacıyla, kısa erimde,

- Başta düşünceyi açıklama ve yayma, bilim ve sanat ile basın özgürlükleriyle ilgili hükümler olmak üzere Anayasa'nın temel hak ve özgürlüklerle ilgili bölümlerinin,

- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Yasası'nın,

gözden geçirilmesinin planlandığı belirtilmiştir.

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyelik süreci içinde kısa ve orta erimde gerçekleştirilmesi öngörülen çalışmaların genel çerçevesini çizen ve yönlendirici nitelik taşıyan Ulusal Program'da, basın özgürlüğünün geliştirilmesi için anayasal ve yasal güvencelerin güçlendirilmesi planlanırken; çok yüksek para cezalarıyla görsel, işitsel ve yazılı medya kuruluşlarının görev yapamaz duruma getirilmesi amaca uygun düşmeyecektir."

Cumhurbaşkanının 4676 sayılı Yasayı geri çevirme gerekçeleri bu kadar açık, net ve hukuki gerekçeler olduğu halde; hükümetin yeniden Meclise gönderdiği Yasa Anayasa Komisyonunda görüşülmüştür.

Anayasa Komisyonunun 11 Nisan 2002 gün ve 18 numaralı kararına göre Cumhurbaşkanının geri gönderme tezkeresinde yazılı bulunan gere gönderme gerekçeleri tek tek okunmuş ve görüşülmekle yetinilmiştir. Yapılan oylama sonucunda da Yasanın Genel Kurulda öncelikle ve ivedilikle görüşülmesine karar verilerek Genel Kurulun onayına arz edilmek üzere Meclis Başkanlığına sunulmuştur.

Böyle bir tutumun onaylanması olanaksızdır. Hükümet Cumhurbaşkanının geri çevirdiği ve en geniş gerekçelerle neden hukuka aykırı olduğunu gösterdiği yasayı yeniden Meclise sevk ederek yasalaştırmakta direnmektedir.

Eğer Cumhurbaşkanı tarafından geri çevrilen bu yasanın virgülüne dokunulmadan ve yeniden aynen kabul edilecek olursa; Anayasanın 89 uncu maddesine göre Cumhurbaşkanı tarafından yeniden geri çevirme ile Meclise iadesi olanaksızdır. Cumhurbaşkanı Yasayı yayımlamakla görevlidir. Yasa de Resmi gazetede yayınlanmakla yürürlüğe girmiş olur.

Bu durum karşısında Mecliste yeniden görüşülerek 4676 sayılı yasa hiç değiştirilmeden aynen kabul edilecek olursa Resmi Gazetede yayımlamak zorunda kalabilecek olan Cumhurbaşkanı Anayasanın 104. maddesine göre; Yasanın iptali için Anayasa Mahkemesine dava açabilir. Cumhurbaşkanının dışında iktidar ve ana muhalefet partileri Meclis Grupları ile TBMM üye tam sayısının (550) en az beşte biri tutarındaki (110) üyelerde Anayasa mahkemesine iptal davası açabilir. İktidarda birden fazla siyasi partinin bulunması halinde, iktidar partilerinin dava açma hakkını en fazla üyeye sahip olan parti kullanır. Böyle bir Meclis aritmetiği karşısında iktidar partileri içinde en fazla üyeye sahip olan DSP Tasarıyı yeniden Meclise sevk eden Hükümeti temsil ettiğine göre Anayasa mahkemesine dava açması düşünülemez. İktidar partilerinden MHP ile ANAP'ında Anayasa maddesine göre iptal davası açma hakkı yoktur. Bu durumda Cumhurbaşkanı dışında Yasanın iptali için dava açabilecek olan siyasi partiler Mecliste grubu bulunan (Doğru Yol Partisi) DYP, (Adalet ve Kalkınma Partisi) AK parti ile (Saadet Partisi) SP'dir. Veya Mecliste bulunan 110 milletvekili dava açacaktır. Anayasa Mahkemesine açılacak olan iptal davası bakımından da Yasanın yürürlüğe girmesinin önlenebilmesi için de öncelikle "yürürlüğünün durdurulmasına" karar verilmesini istemek gerekmektedir.

İşte böyle bir durumla karşı karşıya kalındığı için kamuoyunda meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları tepki göstermektedir.

Örneğin Koç.net internet sayfasında "5680 sayılı Basın Kanunu değişiklik tasarısının T.B.M:M Anayasa Komisyonunuda onaylanması, İnternet'i Basın kanunu kapsamına almış ve İnternet Siteleri için bürokratik dönem başlamıştır. Bu düzenlemenin hatalı uygulamalar ve sonuçlar doğuracağı kanatinde olduğumuz gibi İnternet kullanıcılarını kısıtlayacağını ve İnternet'in yaygınlaşmasını engelleyeceği düşüncesindeyiz. Bu nedenle yetkililerin bu düzenlemeyi acilen ve önemle tekrar gözden geçirmeleri gerektiğini kamuoyunan takdirlerine sunarız." şeklindeki protesto metni ile görüşlerini kendi abonelerine duyurmaktadır. Superonline benzer bir içerikle İnternet ortamındaki Web sayfasında "karartma" uygulayarak potestosunu göstermektedir. Dolayısıyla İnternet sayfalarında benzeri protestolar yayılmaktadır.

İnternetin geleceğiyle ilgili çalışmalarını sürdüren sivil toplum kuruluşlarından birisi de İ v H P - İnternet ve Hukuk Platformu'dur.İ v H P, konunun gelişimine duyarlı bireyler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör oluşumları ve hukukçuların katılımıyla gönüllülük esasında oluşturulmuş, geniş katılımlı sivil bir platformdur.

İ v H P, faaliyet alanını öncelikle internet ve hukuk ilişkisi üzerinde temellendirmekte ve hukuk devletinin şeffaf katılım ilkesinin vücut bulduğu en önemli faaliyet alanı olan yasama konusunu ilgilendiren durumlarda, düzenlenmesi gereken alanın temel parçaları olan endüstri, sektör, kamu, akademi, kullanıcı toplulukları gibi düğümleri bir araya getiren açık bir sivil platform oluşturma hedefini gütmektedir.

Bu amaçlar doğrultusunda, İ v H P, "internet içerik sağlayıcıların hak ve sorumlulukları", "internet servis sağlayıcıların hak ve sorumlulukları", "fikri haklar", "siber suçlar", "teknoloji-hukuk koordinasyonu", "Türkiye'deki yasal düzenlemeler ve eğilimlerin izlenmesi", "uluslararası yasal düzenlemeler ve eğilimlerin izlenmesi" ve "eğitim" konularında çalışma grupları oluşturmuş ve bu konularda politika belgeleri, incelemeler, uluslararası yasal metin çevirileri üretmek üzere çalışmalarını yürütmektedir.

4676 sayılı Yasanın yeniden gündeme gelmesi nedeniyle tepkisini aşağıdaki metinle kamuoyuna ve TBMM'ne duyuran İvHP görüşü 13.04.2002 günlü Cumhuriyet gazetesinde ve http://www.ivhp.net sayfasında yayınlanmıştır.

TBMM VE KAMUOYU'NA!

RTÜK Yasa Tasarısı ve İnternet Hakkında İvHP Görüşü

18 Haziran 2001 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından geri çevrilen 4676 sayılı yasanın TBMM'de; yeniden ve virgülü dahi değiştirilmeden aynen kabul edilerek "yasalaşmasında" ısrar etmek; demokratik hukuk devleti olma isteğinin terk edilerek aksine bir tutumla, sadece "kanun devleti" olarak kalma zihniyetinin vahim bir sonucudur.

Böyle bir zihniyetle Meclise sevk edilen tasarının yasalaşması Sayın Cumhurbaşkanının ikinci kez yasayı geri çevirmesini önleyebilir. Ancak TBMM'de bu amaçla verilecek her "evet" oyu, halkın gerçekleri öğrenme hak ve özgürlüğünün ortadan kalkması, bilgi çağından uzaklaşarak gün ışığında yönetim / şeffaflık isteğinin terk edilmesi demektir. Tarih, sorumlulukları da yazar.

Ayrıca TBMM'de verilecek her "evet" oyu Sayın Cumhurbaşkanı tarafından bu yasanın geri çevrilmesinde gösterilen gerekçelerin de reddi anlamına geleceği gibi; Türkiye'nin Avrupa birliğine tam üyelik süreci içinde kısa ve orta erimde gerçekleştirilmesi öngörülen çalışmaların genel çerçevesini çizen ve yönlendirici nitelik taşıyan Ulusal Programda yer alan başta düşünceyi açıklama ve yayma, bilim ve sanat özgürlüğü ile yazılı, sesli, görüntülü veya her türlü elektronik ortamda yapılan yayınların da sansürüne "evet" demektir.

Demokrasiye, hak ve özgürlüklere aykırı olduğu gerekçeleriyle geri çevrilen böyle bir yasada ısrar etmek demek; Türkiye'nin kendi iradesi ile yarattığı "e-Türkiye" çabalarının yaşama geçirilmesi konusundaki toplumsal seferberliğin de hiçe sayılmasıdır.

TBMM üyelerinin demokrasiye, temel insan hak ve özgürlüklerine önem verdikleri konusundaki inancımızı yitirmek istemiyoruz. "O halde ne yapılmalıdır?" sorusuna hep birlikte yanıt bulmak zorunda olduğumuz gerçeğini bir sorumluluk ve görev olarak kabul ediyoruz.

O nedenle;

1) Bu yasayla ilgili olarak, Meclis çatısı altındaki "TBMM Bilgi ve Bilgi Teknolojileri Grubu"nun birincil ve tarihi sorumluluğunu öncelikle anımsatarak; TBMM'ne yeniden gönderilen bu yasa tasarısı derhal geri çekilmelidir.

2) Yasa Tasarısı, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak ilgili kurumların/kuruluşların/kişilerin ve kamuoyunun görüşü ve Sayın Cumhurbaşkanı'nın veto gerekçelerinde ileri sürdüğü hukuki/toplumsal/ ekonomik nedenler göz önüne alınarak yeniden biçimlendirildikten sonra TBMM'ne sunulmalıdır.

3) Nitekim, bu konuda sivil toplum ve sivil toplum kuruluşları çok ciddi adımlar atmıştır. İnternet ve Hukuk Platformu (İvHP) , Türkiye'de İnternet ile ilgili yasal düzenlemelerde TBMM dahil konuyla ilgili olan tüm kurum/kuruluş ve kişilere kolaylık sağlamak amacıyla, Avrupa ve dünyada yapılan yasal düzenlemeleri incelemekte ve sonuçları ile bilgileri sistematik bir hale getirerek, standartları http://www.ivhp.net web sitesinde toplamaktadır. Amaç kurulacak olan hukuki düzenin demokratik toplum düzeni ölçütlerine uygun olmasına katkı sağlamaktır. Bilgi ve belge gereksinimi ile uluslararası çalışmalar konusunda elinden geldiğince toplumun her bireyini ve toplumu bilgilendirmektir.

4) Keza, İvHP, Başbakanlık tarafından 10-12 Mayıs 2002 tarihleri arasında toplanmasına karar verilen "Türkiye Bilişim Şurası"nın "Hukuk Çalışma Grubu"na bu anlamda katkıda bulunmuştur. Konuyla ilgili olan diğer katılımcıların da katkılarıyla hazırlanan "ortak rapor"da, yasal düzenlemelerde gözetilmesi gereken temel ilkeler ve karşılaşılabilecek özel sorunların neler olduğu ve bu sorunların nasıl çözümleneceği belirlenmeye çalışılmıştır. Bilişim alanında "Şur'a" toplanmasına karar verildiği ve çalışmaların tamamlanarak raporların yazıldığı bir aşamada; eğer yasa tasarısı TBMM'den geçirilerek yasalaşırsa "Şur'a" için oluşturulmuş bu ve benzeri diğer raporlar incelenmeden ve tartışılmadan yok sayılacak, Türkiye Bilişim Şura'sının bu yasanın kabulünden sonra toplanması halinde de bilimsel ve etik ilkeler de açıkça çiğnenmiş olacaktır. Bu takdirde "Türkiye Bilişim Şur'ası" toplantısı iptal edilmelidir.

5) TBMM, İnternet ile ilgili olan maddeleri bu yasadan çıkarmalıdır. İletişim teknolojisinde bir devrim niteliğindeki İnternet yayıncılığının en baskın yönü, düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün, daha da önemlisi; özgün kanaat oluşumunun günümüzdeki en etkin kullanım alanı olmasıdır. İnternet ortamındaki yayıncılıkta "yasa" değil, hukuk ve demokrasi üstün kılınmalıdır. Hepimizin geleceği ve İnternet'in yaşamımızdaki yeri demokratik hukuk devleti ilkelerinin gerektirdiği yasalarla belirlenmelidir. O nedenle İnternet ortamındaki yayınları; Basın Yasası hükümlerine göre düzenlemekten vazgeçmek gereklidir. İnternet'in kendine özgü bilişim ve bilgi teknolojilerine uygun olan hukuki "sorumluluk" ilkelerinin net olarak belirlendiği özel bir yasa yapılarak, bu alandaki sorunların çözüme kavuşturulması önerimizdir.

SONUÇ

TBMM tarafından yeniden görüşülecek olan "Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" geri çekilmelidir. Yazılı, görsel ve işitsel yayınlarla ilgili olan yasal düzenlemelerin yanında İnternet yayınları hakkındaki hukuki düzenleme; hak ve özgürlüklerin korunması, sınırlandırmaların ise minumum düzeyde tutulmasıyla gerçekleştirilmelidir. Demokratik hukuk devletinin kurulması için çaba gösteren herkes hak edilen hukuk devletinde yaşamak istiyor. Kanun devleti olmakla ne demokrasi kurulabilir ne de ağır aksak işleyen hukuk devleti olunabilir....