|
Seçmenin
% 58'i Mecliste Değil
Doç. Dr. TÜRKÂN
ARIKAN
**AKP,
iktidarı milletin kendisini büyük çoğunlukla seçmesinden değil,
barajın yüksek oluşundan elde etti. Şimdi demokrat olduklarını
ileri süren AKP ve CHP'nin bu konuda ne yapacağı önemli...
AKP
yöneticileri milletin kendilerini iktidara getirdiğini, CHP yöneticileri
de Meclis'te temsil edilmeyen yüzde 45'i de dikkate alacaklarını
vurguluyor. Bu görüşler gerçeği yansıtmıyor. Evet AKP iktidarı
elde etti, ama bu milletin kendilerini büyük bir çoğunlukla seçmesinden
değil, yasalarda barajın yüksek oluşundan kaynaklandı. Nitekim,
analizi ''toplam seçmen sayısı'' na göre yaptığımızda gerçek
ortaya çıkıyor. 1950-2002 arasında yapılan 14 genel seçimde
toplam seçmen sayısına göre Meclis'e giren ve giremeyen
partilerin oy oranları Tablo 1 ve Tablo 2'de görülebilir. Bu
tablolara göre:
1)
1950-2002 arasında 14 genel seçimde, Meclis'e giren partilerin
toplam seçmen sayısına göre oy oranı, bir kez yüzde 90'ın,
bir kez yüzde 85'in üzerinde, iki kez yüzde 80-84, iki kez yüzde
75-79, iki kez yüzde 70-74, üç kez yüzde 65-69, iki kez yüzde
60-64, bir kez yüzde 40-45 arasında.
Toplam
seçmenlerin Meclis'te temsil oranı 13 seçimde yüzde 60'ın üzerinde
iken 2002'de yüzde 41.7'ye düşmüş. Toplam seçmen sayısını
dikkate aldığımızda, AKP'nin oy oranı yüzde 26.3, CHP'nin oy
oranı da yüzde 14.8 oluyor. Meclis'te temsil edilmeyen seçmenlerin
oranı ise Sayın Baykal 'ın belirttiği gibi yüzde 45 değil yüzde
58'in üzerinde.
Seçime
katılıp Meclis'e giremeyen partilerin toplam seçmen sayısına göre
oy oranları 1950-1983 arasında en yüksek yüzde 4.87'dir, en düşük
ise yüzde 1'in altında. 1987-2002 arasında ise en düşük
1991'de yüzde 1'in altında, en yüksek 2002'de olmuş ve yüzde
34.6.
2)
Yüzde 10 barajını aşamadığı için DSP ve RP 1987'de Meclis'e
girememiş; iki partinin oy toplamı 3.762.001. 1995'te MHP
2.301.343, 1999'da CHP 2.716.094 oy aldıkları halde Meclis'e
girememişler. Baraj yüzde 5 olsaydı, adı geçen partiler
Meclis'e girecek ve milletvekili dağılımı değişecekti; toplam
seçmen sayısına göre Meclis'te temsil oranı 1987'de yüzde
72.74 yerine yüzde 86.98, 1995'te yüzde 70.38 yerine yüzde 77.1,
1999'da yüzde 67.09 yerine yüzde 74.45 olacaktı.
2002'de
beş parti yüzde 5-9.5 arasında oy almış: DYP 3.008.942, MHP
2.635.787, GP 2.285.598, DEHAP 1.960.660, ANAP 1.618.465 oy aldıkları
halde Meclis'e giremediler; bu oyların toplamı 11.509.452 ve
toplam seçmen sayısına oranı yüzde 27.8. Baraj yüzde 5 olsaydı
bu partiler de Meclis'e girecek ve Meclis'te temsil oranı yüzde
41.7 yerine 69.5 olacaktı.
3)
2002 seçiminde DYP 47, MHP 32, DEHAP 17, ANAP 6, GP 10 seçim çevresinde
yüzde 10'un üzerinde oy almışlar. Bazı seçim çevrelerinde oy
oranları yüzde 20, yüzde 30, yüzde 40 hatta yüzde 50'nin bile
üzerinde. Bazı seçim çevrelerinde Meclis'e giren AKP ve CHP'den
yüksek oy aldıkları halde, barajı aşamadıkları için bu
partilere ait milletvekillerini diğer iki partinin, yasal ama
demokratik olmayan bir şekilde, haksız yere kazandığı görülüyor.
Barajı
düşürecekler mi?
Bugüne
dek, yüzde 10 barajının kendilerinin de işine yarayacağını düşünen
tüm partiler; barajı düşürmeye yanaşmadılar. Yönetimde
istikrar-temsilde adalet arasında denge sağlayacak hiçbir düzenleme
yapmadılar. Oy kullanmayan seçmenin yükselmesi, kanımca tepki
oylarından da kaynaklanıyor. Tüm partilere açık bir uyarıdır.
Bunlar görmezlikten gelinmemelidir.
Yüzde
10 barajı yüzde 5'e indirilseydi ya da yüzde 10 barajını aşamasa
dahi bir parti, seçim çevrelerinin, örneğin yüzde 20'sinde yüzde
10 barajını aştığı takdirde, o seçim çevrelerinde
milletvekili çıkarabilme koşulu olsaydı sonuçlar değişecekti.
Şimdi,
demokrat olduklarını ileri süren AKP ve CHP ne yapacak? 8.7
milyon seçmenin neden oy kullanmadığını düşünmeyecekler mi?
Yüzde 5'in üzerinde oy alan 5 partinin 11.5 milyon seçmenini
dikkate almayacaklar mı? Yönetimde istikrar için temsilde adalet
ilkesini tümüyle göz ardı mı edecekler? Meclis'te temsil
edilmeyen yüzde 58 seçmeni hiç dikkate almadan Meclis'te oturmayı
içlerine sindirebilecekler mi? Yoksa, yasaları düzeltip
Yunanistan'ın yaptığı gibi seçimleri yenileyecekler mi?
radikal'den Alınmıştır
|
