|
GATS
Anlaşmasını Genişletilmesi
Müzakerelerinde Sona Yaklaşılıyor
Mai
ve Küreselleşme Karşıtı Çalışma Grubu
Bilindiği
gibi GATS-Hizmet Ticareti Genel Anlaşmasının genişletilmesi müzakereleri
2000 yılı Ocak
ayından
buyana 15 günde bir yapılan toplantılarla sürdürülmektedir. Türkiye'nin
de taraf olduğu bu anlaşmanın genişletilmesi müzakerelerine ilişkin
talep listeleri en son 31 Mart 2003 tarihinde tüm üye ülkeler
tarafından DTÖ'ye teslim edilecektir. DTÖ'nün 146 üye ülkesi
tarafından tek tek verilecek talep listeleri ile oluşturulacak
yeni GATS Anlaşması, Meksika'nın CANCUN kentinde Eylül 2003'te
yapılacak DTÖ 5.Bakanlar Konferansının gündem maddelerinden
birini oluşturacaktır.
Çalışma
Grubumuza ulaşan ve GATS müzakerelerindeki ülke taleplerinin
neleri içerdiğine ilişkin bir örneği bilgilerinize sunarız.
ABD, GATS anlaşmasında Eğitim Sektörü ile ilgili taleplerini
resmileştirdi.
Aşağıdaki
tanımlama ve talepler çerçevesinde Hükümetler, kamu okullarına
verdikleri mali katkıyı aynı oranda yabancı, özel eğitim şirketlerine
de sağlamak zorunda olacaklar. ABD, bu resmi talebini aynen FTAA
anlaşması için de önermiş bulunuyor.
ABD'nin
Eğitim Sektörü Talepleri:
-
-
Yüksek öğrenim, ikinci öğrenimin sonrasında alınan, üniversiteye
giriş ya da üniversiteye devam ederken ders geçme amacıyla alınan
kurslar,
-
-
Kişisel becerileri arttırma amacıyla alınan eğitimler,
-
-
İş hayatında yapılan işle ilgili olarak okulda, evde
veya iş yerlerinde alınan kurslar da dahil olmak üzere bütün
yetişkin ve genç eğitimlerini kapsar.
-
-
Staj ve sınav hizmetleri de eğitim kapsamında olacaktır.
-
-
Sınav ile sınav sorularının dizaynı, sınav gözetmenliği
ve sınav sonuçlarının değerlendirilmesi dahil olmak üzere
ilgili tüm alanlar kast edilmektedir.
-
-
GATS anlaşmasında yüksek öğrenim 5C, yetişkin eğitimi
5D ve diğer eğitim 5E maddeleri altında ele alınmıştır. İş'le
ilgili eğitimler de bu kategoriler içinde yer alabilir.
-
-
Eğitim sınavları ile ilgili hizmetler "iş
hizmetleri" sınıfına dahil edilebilir.
-
-
Yetişkin eğitimi, diğer eğitim, iş eğitimi ve yukarıda
tanımlanan yüksek eğitim hizmetlerini henüz tam olarak yabancı
şirketlere açık hale getirmemiş olan DTÖ üyeleri GATS 1, 2 ve
3. maddedeki değişikliklere uygun olarak yabancı şirketlerle
ulusal ve kamusal şirketlere eşit davranılmasını sağlayan
ulusal muamele ilkesini ve piyasalara girişi sağlamalıdır.
ABD'nin
tek tek ülkelerden talepleri oldukça uzun bir liste halinde hazırlanmış.
Bu listeden en fazla nasibini alan ise Çin. Ancak, bütün AB üye
devletleri ile bazı aday ülkelerin yanı sıra Brezilya, Meksika,
Arjantin, Şili, Kanada, Japonya , Uruguay, Venezuela, G.Kore,
Tunus, Türkiye, Tayland, G.Afrika, Singapur, Filipinler, Pakistan,
Fas, Malezya, İsrail, Endonezya, Hindistan, Hong Kong, El Salvador,
Mısır, Costa Rica, Çin Tai Pei de listede yer alıyor.
ABD'nin
Türkiye'den özel talep ettikleri ise şunlar:
-
-
Yabancı öğretmenlerin yalnızca yabancı öğrencilere eğitim
vermesini düzenleyen hüküm iptal edilecek.
-
GATS Madde 1, 2 ve 3'e uygun olarak yüksek eğitim ve iş'le
ilgili eğitim ve yetişkin eğitimi piyasalarına giriş önündeki
engellerin tümü kaldırılacak.
Taahhütlerde
mutabık kalan ülkeler, eğitim kalitesinin sağlanması açısından
hükümet içi veya hükümet dışı inceleme, değerlendirme
yapmakta ve diğer ülkelerle işbirliği yapmakta serbest
olacaklardır.
|
