... 
.
 
Ana Sayfa
Arşiv Katkıda Bulunanlar Yararlı Linkler E-Mail
 
 KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİ
Katılım Ortaklığı Belgesi'nin son şekli

Avrupa Birliği üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarından oluşan 
AB Genel İşler Konseyi, 4 Aralık 2000 tarihinde Brüksel'de 
yaptığı toplantıda, Katılım Ortaklığı Belgesi'ne son şeklini 
verdi. 

AB dışişleri bakanları, Türkiye'nin şiddetli tepkisine yol 
açan Kıbrıs ve Ege konusunu ön şart olarak getirmeyip 
güçlendirilmiş siyasi diyalog başlığıyla yeni bir paragraf 
oluşturdular. Yunanistan'ın ısrarlarıyla Kıbrıs ve Ege konusu, 
siyasi kriter çerçevesinde kalmasına rağmen bu çerçeve, 
'Güçlendirilmiş Siyasi Diyalog' paragrafı altına alındı. 
Böylelikle Ankara'nın isteği oldu ve her iki konunun 
Türkiye'nin önüne 'Ön şart' olarak getirilmesi önlendi. Ancak 
Atina'nın eli, Brüksel tarafından boş bırakılmadı ve ısrarlı 
oldukları her iki konudan Kıbrıs 'Kısa vade', Ege ise 'Orta 
vadeli öncelikler' başlığıyla duyuruldu. 
 

Türkiye için Katılım Ortaklığı 
2000
 

1. GİRİŞ 
AB Konseyi Helsinki'de (10-11 Aralık 1999), Türkiye'deki 
olumlu gelişmeleri ve Kopenhag Kriterlerinin yerine 
getirilmesi yönündeki reformların sürdürülmesi niyetini 
memnuniyetle karşılamıştır. 
AB Konseyi, Helsinki toplantısında, "daha önceki AB Konseyi 
sonuçları temelinde" bir Katılım Ortaklığı Belgesi 
hazırlanması kararı almıştır. Belge, siyasi ve ekonomik 
kriterler ile üye ülke yükümlülükleri ışığında katılım 
hazırlıklarının yoğunlaşması gereken öncelikleri içerecek ve 
müktesebatın benimsenmesi için Ulusal Programa eşlik 
edecektir. 
AB Konseyi, 1997'de Lüksemburg'daki toplantısında, Katılım 
Ortaklığının, aday ülkelere yönelik tüm yardımları tek bir 
çerçeve altında yürüten geliştirilmiş katılım öncesi 
stratejinin kilit öğelerinden biri olduğunu kararlaştırmıştır. 
Bu çerçevede, katılım sürecinde karşılaşılan sorunların 
üstesinden gelinmesine destek olmak amacıyla, AB, yardımlarını 
her adayın özel ihtiyaçlarına yöneltir. 
Bu anlayışla tam uyumlu olarak, AB Komisyonu, 26 Temmuz 2000 
tarihinde, katılım öncesinde ve özellikle Katılım Ortaklığının 
oluşturulmasına yönelik olarak, Türkiye'ye AB tarafından 
yapılacak yardımların tüm kaynaklarını koordine etmek için 
gerekli tek çerçeveyi oluşturmaya yönelik bir Yönetmelik 
önermiştir. Türkiye'ye yönelik bu Çerçeve Yönetmelik, diğer 10 
Orta ve Doğu Avrupa aday ülkelerinin yönetmelikleri örnek 
alınarak hazırlanmıştır. (Konsey Yönetmeliği 622/98; 
OJL85,20.3 1998, sayfa l) 
Katılım Ortaklığı, Türkiye için ilk Katılım Ortaklığının 
kurulmasına dair Konsey Yönetmeliği ile oluşturulacaktır. Bu 
Katılım Ortaklığı, Türkiye'ye danışıldıktan sonra ve Konsey 
tarafından kararlaştırılan ilkeler, öncelikler, ara hedefler 
ve koşullar esas alınarak, Komisyon tarafından önerilecektir. 
Belge, Türkiye'nin adaylık sürecindeki gelişmeye ilişkin 2000 
ilerleme Raporu'ndaki değerlendirmeyi dikkate almaktadır. 
2. AMAÇLAR 
Katılım Ortaklığının amacı, AB üyeliği yolunda Türkiye'nin 
kaydettiği gelişmeler hakkında Komisyonun 2000 İlerleme 
Raporu'nda saptanan ileriye yönelik çalışmaların öncelikli 
alanlarını, bu önceliklerin uygulanmasında Türkiye'ye 
sağlanacak mali imkanları ve bu yardıma ilişkin koşulları tek 
bir çerçeve altında toplamaktır. Katılım Ortaklığı, aday 
Devletlerin üyelik hazırlıklarına yardımda kullanılacak bir 
dizi politika aracının temelini oluşturur. Türkiye'nin, 
Katılım Ortaklığı temelinde, AB mevzuatına uyuma ilişkin 
Ulusal Programını bu yıl içinde benimsemesi beklenmektedir. 
Ulusal Program, Katılım Ortaklığının ayrılmaz bir parçası 
olmamakla beraber, belgenin kapsadığı öncelikler Katılım 
Ortaklığına uymalıdır. 
3. İLKELER 
Her aday Devlet için saptanmış olan temel öncelik alanları, 
üyelik için aşağıdaki koşulların zorunlu olduğunu kaydeden 
Kopenhag kriterlerini yerine getirme yeteneği ile 
bağlantılıdır: 
- aday Devlet, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları, 
azınlıklara saygı ve onların korunmasını güvence altına alan 
kurumların istikrarını sağlar; 
- işler bir pazar ekonomisinin varlığı ve ayrıca, Birlik 
içindeki rekabet baskısı ve pazar güçleri ile başedebilme 
yeteneği; 
- siyasi, ekonomik ve parasal birliğin amaçlarına bağlılık 
dahil, üyelik yükümlülüklerini üstlenme yeteneği. 
AB Konseyi, Madrid'deki toplantısında, Topluluk 
politikalarının uyumlu olarak yürütülmesini teminen aday 
ülkelerin katılım ertesinde idari yapılarının uyumlaştırılması 
gereğini vurgulamıştır. AB Konseyi, Lüksemburg Zirvesi'nde 
müktesebatın mevzuata meczinin gerekli olduğunu belirtmiş; 
ancak bunun da kendi başına yeterli olmadığını ve asıl önemli 
olanın uygulama olduğunu vurgulamıştır. 
AB Konseyi, Helsinki'deki toplantısında, 13 aday ülkenin tek 
bir çerçeveye alınması ile oluşan katılım sürecinin kapsayıcı 
niteliğini teyit etmiştir. Aday Devletler katılma sürecine 
eşit koşullarda katılmaktadırlar. AB Konseyi, aday Devletlerin 
AB Antlaşmalarında belirlenen değerleri ve amaçları 
paylaşmaları gerektiğini belirtmiştir. Bu bağlamda, AB 
Konseyi, Birleşmiş Milletler Yasası'na uygun olarak 
uyuşmazlıkların barışçı çözümü ilkesini vurgulamış ve aday 
Devletlerin mevcut tüm sınır sorunlarını ve ilgili diğer 
sorunları çözmek için her türlü gayreti göstermelerini önemle 
talep etmiştir. Makul bir sürede bu gerçekleşmediği takdirde, 
aday Devletler uyuşmazlığı Uluslararası Adalet Divanı'na 
götürmelidirler. 
AB Konseyi ayrıca, çözüme kavuşmayan herhangi bir soruna 
ilişkin durumu, özellikle katılım sürecine yansımaları 
açısından ve bunların Uluslararası Adalet Divanı vasıtasıyla 
çözümünü sağlamayı teşvik için, en geç 2004 yılı sonuna kadar 
gözden geçireceğini kararlaştırmıştır. 
Ayrıca, AB Konseyi, Türkiye'nin reformlarını, derinleştirilmiş 
siyasi diyalog da dahil olmak üzere özellikle insan haklarına 
da atıfta bulunarak, katılıma ilişkin siyasi kriterlerin 
karşılanması yönünde ilerlemeye ve Helsinki sonuçlarının 4 ve 
9(a) paragraflarında yer alan hususlara da ağırlık vererek 
teşvik etmek ve desteklemek amacıyla, Türkiye'nin katılım 
öncesi stratejiden yararlanacağını vurgular; bu anlayışla, AB, 
Türkiye'yi, tüm taraflarla birlikte, Kıbrıs sorununun kapsamlı 
çözümünü amaçlayan sürecin başarıyla sonuçlanması yönünde, BM 
Genel Sekreteri'nin çabalarına destek olunmasına devam 
edilmesi yönünde teşvik etmektedir. 
4. ÖNCELİKLER VE ORTA VADELİ HEDEFLER 
AB Komisyonu, İlerleme Raporlarında, aday devletlerin üyelik 
hazırlıklarında bazı alanlarda geliştirilmesi ve devam etmesi 
gereken çabaların altını çizer. Bu durum öncelikler kapsamında 
ara aşamaların tanımının yapılmasını ve her tanımın ilgili 
Devletlerin işbirliğiyle belirlenecek kesin amaçlarla 
tamamlanmasını gerektirir, bunun başarıya ulaşması verilecek 
yardımın derecesini, bazı ülkelerle devam eden müzakerelerde 
kaydedilen gelişmeyi ve diğer ülkelerle yeni müzakerelerin 
açılmasını belirler. Katılım Ortaklığının öncelikleri ve orta 
vadeli hedefleri, kısa ve orta vade olarak iki gruba 
bölünmüştür. Kısa vadede sıralananlar, Türkiye'nin 2001 yılına 
kadar bunları tamamlaması veya somut olarak ileriye götürecek 
adımları atması beklentisi esas alınarak seçilmiştir. Orta 
vadede sıralananlar ise, tamamlanması bir yıldan fazla sürmesi 
mümkün, ancak imkanlar ölçüsünde çalışmaları 2001 yılı içinde 
başlatılması beklenenlerdir. 
Katılım Ortaklığı, Türkiye'nin üyelik hazırlıkları için 
gerekli öncelik alanlarını belirlemektedir. Türkiye her 
halükarda İlerleme Raporunda yer alan tüm konulara eğilmek 
durumunda olacaktır. Türkiye'nin, Ortaklık Anlaşması, Gümrük 
Birliği ve örneğin, tarım ürünlerine ilişkin ticaret rejimi 
gibi AT-Türkiye Ortaklık Konseyi kararları çerçevesinde 
müktesebatın yasal uyumu ve uygulamasına ilişkin 
yükümlülüklerini yerine getirmesi de önem taşımaktadır. AB 
mevzuatının yasalara meczinin tek başına yeterli olmadığı, 
ayrıca Avrupa Birliğinin uyguladığı standartlarda 
uygulanmasının güvence altına alınmasının da gerekli olduğu da 
hatırda tutulmalıdır. Aşağıda sıralanan tüm alanlarda 
mevzuatın güvenilir ve etkin uygulaması gerekmektedir. 
AB Komisyonu'nun İlerleme Raporundaki analizler temel 
alınarak, Türkiye için belirlenen kısa ve orta vadeli 
öncelikler ve ara hedefler aşağıdadır: 
4.1. Kısa Vade (2001) 
Güçlendirilmiş siyasal Diyalog ve siyasi Ölçütler 
Helsinki sonuçlar bildirgesine uygun olarak, siyasal 
diyalog bağlamında, Helsinki sonuçlar bildirgesinin 9(a) 
maddesinde atıf yapıldığı gibi, BM Genel Sekreterinin 
Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm bulunması sürecini 
başarılı bir sonuca bağlamaya yönelik çabalarını güçlü bir 
biçimde desteklemek 
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesi 
doğrultusunda, ifade özgürlüğü hakkı için Yasal ve anayasal 
güvenceleri güçlendirmek. Bu bağlamda şiddet içermeyen 
görüşlerini açıklamaktan hapis cezası verilen kişilerin 
durumuna işaret etmek. 
Dernek kurma özgürlüğü ve barışçıl toplantı hakkı ve sivil 
toplumun gelişmesini cesaretlendirmek için yasal ve anayasal 
güvenceleri güçlendirmek. 
İşkence uygulamalarına karşı mücadeleyi pekiştirmek için 
yasal hükümleri güçlendirmek ve bu yönde gereken bütün 
tedbirleri almak ve Avrupa İşkenceyi Önleme Sözleşmesine 
uyumu sağlamak. 
Mahkeme öncesi gözaltı ile ilgili yasal uygulamaları 
(prosedürleri), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümleri ve 
İşkenceyi Önleme Komitesi tavsiyeleri doğrultusunda daha 
fazla uyumlulaştırmak. 
Her türlü insan hakları ihlaline karşı hukuki yeniden 
yargılama olanaklarının güçlendirilmesi 
Diğer ülkeler ve uluslararası örgütlerle işbirliği içinde 
kanun uygulayıcı yetkililerin insan hakları konusunda yoğun 
olarak eğitimi. 
Yargının - Devlet Güvenlik Mahkemeleri de dahil olmak üzere 
işleyiş ve etkinliğini uluslararası standartlara uygun 
olarak iyileştirmek. Özellikle, hakim ve savcıların Avrupa 
Birliği mevzuatı insan hakları alanı dahil olmak üzere 
eğitimlerini güçlendirmek. 
Ölüm cezası ile ilgili fiili moratoryumun devam etmesi. 
Türk vatandaşlarının kendi anadillerinde televizyon ve 
radyo yayını yapmalarını yasaklayan her türlü yasal hükmün 
kaldırılması. 
Bütün vatandaşların ekonomik, sosyal ve kültürel 
olanaklarını artırıcı bir bakış açısıyla, bölgesel 
dengesizliklerin azaltılmasına yönelik, ve özellikle 
Güneydoğudaki durumun iyileştirilmesi için kapsamlı bir 
yaklaşım geliştirmek.
Ekonomik Ölçütler 
Özellikle kamu harcamalarının denetim altına alınmasına 
ilişkin olarak IMF ve Dünya Bankası ile üzerinde mutabık 
kalınan hali hazırdaki enflasyonla mücadele ve yapısal 
reform programının uygulanmasının sağlanması. 
Saydamlığın ve izlemenin güvenceye alınması amacına yönelik 
olarak mali sektör reformunun uygulanmasına süratle 
başlanması. 
AB usulleri ve Katılım Öncesi Ekonomik Programın (KÖEP) 
sunulması ile uyumlu olmak üzere, yıllık mali durum 
bildirimini içeren bir katılım öncesi mali izleme yöntemi 
hazırlanması. Katılım Öncesi Ekonomik Programın (KÖEP). 
KÖEP, ülkenin kapsamlı bir ekonomik program yoluyla AB'ye 
katılıma hazırlanması amaçlamaktadır. 
Tarımsal reformların sürdürülmesi. 
Sosyal unsur dikkate alınarak devlet işletmelerinin 
özelleştirilmesine devam edilmesi.
İç Pazar 
Fikri ve sınai haklar: Fikri haklar mevzuatı uyumuna devam 
edilmesi ve korsanlıkla mücadelenin güçlendirilmesi. 
Malların serbest dolaşımı: Avrupa standartları, 
belgelendirme ve uygunluk değerlendirmesi ve markalama 
konularında uyumun hızlandırılması; mevcut piyasa izleme ve 
değerlendirme yapılarının teçhizat ve eğitim ile 
desteklenerek güçlendirilmeye başlanması; Yeni ve Küresel 
Yaklaşım ilkelerinin iç hukuka aktarılmasını sağlayacak 
belirli sektörlere (gıda, ilaç, kozmetik, tekstil) ve 
çerçeve mevzuata ilişkin çalışmaların hızlandırılması ve 
uygun idari yapılar oluşturulması; ticaret önündeki teknik 
engelerin kaldırılması. 
Rekabet: Saydamlık ve devlet yardımının düzenli takibinin 
sağlanmasına temel teşkil etmek için devlet yardımının 
kontrolü konusundaki sorumluluğu belirtecek mevzuatın 
kabulü, 
Kamu alımları: Özellikle alım sisteminin daha saydam ve 
hesap verebilir hale getirilerek Topluluk müktesebatı ile 
uyumua başlanması.

Vergilendirme 
Özellikle oranlar, işlem muafiyeti kapsamı, vergilendirme 
kapsamı ve vergi yapısı olmak üzere tüketim vergileri ve KDV 
konularında uyuma başlanması; yeni vergi önlemlerinin 
Kurumlar Vergisi İşleyiş Prensipleri ile uyumlu olmasının 
güvenceye alınması ve ayrımcı önlemlerin elenmesi.

Tarım 
İşleyen bir tapu kayıt sisteminin, hayvan tanımlama 
sistemlerinin ve bitki geçiş izin sistemlerinin 
geliştirilmesi ve tarımsal piyasaların izlenmesi, yapısal ve 
kırsal gelişime yönelik önlemlerin uygulanması amacıyla 
idari yapıların iyileştirilmesi. 
Hayvan ve bitki hastalıkları ile mücadele mevzuatı uyumu 
öncelikli olmak üzere, hayvan ve bitki sağlığı konusundaki 
Topluluk mevzuatı için uygun bir uyum stratejisi 
oluşturulması ve özellikle laboratuvar testlerine, kontrol 
düzenlemelerine ve kuruluşlarına mahsus uygulama 
kapasitesinin artırılması.
Balıkçılık 
Balıkçılık kaynaklarının kullanımı, piyasa ve yapısal 
gelişmelerin bir kaynak yönetimi politikası ile izlenmesi, 
denetim ve kontrol önlemleri ve balıkçılık filosu sicilinin 
iyileştirilmesi için idari yapıların oluşturulması.
Taşımacılık 
Taşımacılık alanındaki AB müktesabatının iç hukuka 
yansıtılması için bir program kabul edilmesi. 
Denizcilik güvenlik standartlarına ilişkin mevzuatın 
uyumuna başlanması ve güvenlik standartlarının uygulanması. 
Sınıflandırma kuruluşlarının izlenmesi ve Türk bandıra 
sicilinin performansının artırılması konularında deniz 
taşımacılığı için bir eylem planının kabul edilmesi. 
Denizcilik idaresinin, özellikle devlet bandıra 
denetiminin, güçlendirilmeye başlanması.
İstatistik 
Özellikle nüfus ve sosyal istatistikler, bölgesel 
istatistikler, iş istatistikleri, dış ticaret ve tarım 
istatistikleri olmak üzere istatistiklerin daha fazla 
geliştirilmesi için bir strateji benimsenmesi. 
Ticari kayıtların AB standartları ile aynı düzeye 
getirilmesi.
İstihdam ve Sosyal Konular 
AB müktesabatı ile uyum için bir strateji ve ayrıntılı bir 
program benimsenmesi. 
Çocuk işgücü sorunu ile mücadele için yapılan çabaların 
daha güçlendirilmesi. 
Diğerlerinin yanı sıra, sendikal haklara saygı duyulması ve 
sendikal eylemler üzerindeki kısıtlayıcı hükümlerin 
kaldırılarak etken ve özerk sosyal diyalog için gerekli 
koşulların güvenceye alınması. 
AB müktesabatının geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik 
sosyal ortakların kapasite oluşturma çalışmalarının 
desteklenmesi.
Enerji 
Enerji sektöründeki AB müktesabatının kabulü için bir 
programın uygulamaya konması. 
Elektrik ve gaz sektörleri için bağımsız bir düzenleyici 
kurum oluşturulması: bu kurumun görevlerini etkin bir 
biçimde yapmasını sağlayacak yetki ve araçların verilmesi. 
Başta elektrik ve gaz yönergeleri ile piyasaların açılması 
olmak üzere, iç enerji piyasasının kuruluşuna yönelik 
hazırlıkların yapılması.
Telekomünikasyon 
Ruhsatlandırma, karşılıklı bağlantı ve evrensel hizmet 
alanlarında AB müktesabatı ile uyumun sağlanması; 
serbestleştirme ihtiyaçlarının daha da irdelenmesi; 
Bağımsız düzenleyici kurumun kapasite oluşturmasının 
güçlendirilmesi, bir başka deyişle mevzuatı uygulama 
yeteneğinin güçlendirilmesi.
Bölgesel politika ve yapısal araçların eşgüdümü 
Topluluk kurallarına uygun bir NUTs sınıflandırmasının 
hazırlanması. 
Etkili bir bölgesel politikanın geliştirilmesi için bir 
strateji benimsenmesi. 
Türkiye'nin planlama sürecinde projelerin seçiminde 
bölgesel politika ölçütlerini kullanıma başlaması.
Kültür ve Görsel-İşitsel Sektör Politikası 
Özellikle Sınırsız Televizyon Yönergesi ile ilgili olmak 
üzere, görsel-işitsel politika alandaki mevzuatın uyumuna 
başlanması.
Çevre 
Müktesabatın uyumu için ayrıntılı yönerge özelinde bir 
programın kabulü. 
Çevresel Etki Değerlendirme yönergesinin yasalaştırılması. 
Her yıl için gerçekçi kamu ve özel sektör finansman 
kaynakları ile uyum maliyeti tahminlerine dayanan 
yatırımların finansmanı konusunda bir plan geliştirilmesi 
(yönerge özelinde).
Adalet ve içişleri 
Adalet ve içişleri alanında Avrupa Birliğindeki mevzuat ve 
uygulamalar konularında bilgilendirme ve bilinçlendirme 
programları geliştirilmesi. 
Organize suçlar, uyuşturucu ticareti ve yolsuzlukla 
mücadelenin iyileştirilmesi ve kara para aklama ile mücadele 
için kapasitesinin güçlendirilmesi.

.

 

 
 

Gümrükler 
Serbest bölgeler ile ilgili mevzuatın uyumuna devam 
edilmesi ve yeni Gümrük Kanunu ve uygulama hükümlerinin 
uygulanmasının güvenceye alınması.
İdari ve adli kapasitenin pekiştirilmesi 
Kamu idaresinin müktesabatı yürürlüğe koyma ve yönetme 
kapasitesinin, özellikle eğitim yoluyla ve yasadışı göçün ve 
insan ve uyuşturucu ticaretinin önlenmesine yönelik etkin 
sınır denetiminin geliştirilmesi dahil olmak üzere ilgili 
bakanlıklar arasında uygun koordinasyon yoluyla 
iyileştirilmesi. 
İlgili idari kurumların güçlendirilmesi dahil kamu 
idaresinin modernizasyonunun hızlandırılması. 
Mali kontrol işlevlerinin güçlendirilmesi, gümrüklerin 
verimliliğinin artırılması, vergi idarisinin modernize 
edilmesi ve kaçakçılıkla mücadele kapasitesinin artırılması; 
sınırlarda yapılan hayvan ve bitki sağlığı denetimlerinin 
güçlendirilmesi, gıda denetim idaresinin yeniden 
yapılandırılması ve kalitesinin iyileştirilmesi, adli 
sistemin işlerliğinin geliştirilmesi ve Topluluk hukuku ve 
uygulaması konularında yargı mensuplarının eğitiminin daha 
fazla teşvik edilmesi. 
Program yönetimi için hukuki, idari ve bütçe çerçevesinin 
kabulü (denetim elkitabı ve denetim takibi)
4.2. Orta Vadeli Öncelikler 
Güçlendirilmiş siyasal diyalog ve siyasi ölçütler 
Helsinki sonuçlar bildirgesine uygun olarak, siyasal 
diyalog bağlamında, anlaşmazlıkların Birleşmiş Milletler 
Anayasasına uygun şekilde barışçı yollardan çözülmesi 
ilkesi kapsamında, Helsinki sonuçlar bildirgesinin 4. 
maddesinde atıf yapıldığı gibi, devam eden sınır 
anlaşmazlıklarını ve diğer ilgili konuları çözmek için her 
çabayı sarf etmek 
Hiçbir ayırıma tabi tutulmaksızın ve dil, ırk, renk, 
cinsiyet, politik düşünce, felsefi inanç veya dinlerine 
bakılmaksızın tüm bireylerin bütün insan hakları ve temel 
özgürlüklerden tam olarak yararlanmalarının güvence altına 
alınması. Düşünce, vicdan ve din özgürlüklerinden yararlanma 
koşullarının daha da geliştirilmesi. 
Türk Anayasasının ve diğer ilgili mevzuatın, bütün Türk 
vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini Avrupa İnsan 
Haklarının Korunması Sözleşmesinde belirtildiği gibi güvence 
altına alan bir bakış açısıyla, tekrar gözden geçirilmesi ve 
bu tür yasal reformların uygulanmasının ve Avrupa Birliği 
Üye Devletlerinin uygulamalarıyla uyumun sağlanması. 
Ölüm cezasının kaldırılması, Avrupa İnsan Hakları 
Sözleşmesinin 6 No.lu Protokolünün imzalanması ve 
onaylanması. 
Uluslararası Medenî ve Siyasî Haklar Sözleşmesi ve tercihli 
Protokolünün, ve Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel 
Haklar Sözleşmesinin onaylanması. 
Cezaevlerindeki gözaltı koşullarının Birleşmiş Milletler 
Hükümlü ve Tutukluların Muamelesinde Gözetilecek Standard 
Asgari Kurallar ve diğer uluslararası normlara uygun hale 
gelecek şekilde düzeltilmesi. 
Milli Güvenlik Kurulunun hükümete bir danışma organı 
niteliğindeki Anayasal rolünün Avrupa Birliği üye 
ülkelerinin uygulamalarına uyumlulaştırılması. 
Güneydoğuda halen devam etmekte olan Olağanüstü Halin 
kaldırılması. 
Kültürel çeşitliliğin sağlanması ve kökenlerine 
bakılmaksızın tüm vatandaşların kültürel haklarının güvence 
altına alınması. Bu hakların kullanılmasını engelleyen her 
türlü yasal hüküm eğitim alanındakiler de dahil olmak 
üzere kaldırılmalıdır.
Ekonomik ölçütler 
Özelleştirme sürecinin tamamlanması. 
Tarım ve mali sektör reformlarının tamamlanması. 
Emeklilik ve sosyal güvenlik sisteminin 
sürdürülebilirliğinin güvenceye alınması. 
Genç kuşağa ve dezavantajlı bölgelere özel önem verilerek 
genel eğitim ve sağlık düzeyinin yükseltilmesinin 
sağlanması.
İç pazar 
Malların serbest dolaşımı: AB müktesebatı ile uyumun 
tamamlanması; Avrupa standartları ile uyumun tamamlanması; 
mevcut belgelendirme, piyasa denetimi ve uygunluk denetimi 
yapılarının güçlendirilmesinin tamalanması. 
Şirketler hukuku: AB müktesabatı ile bağdaşmanın 
tamamlanması. 
Verilerin korunması: mevzuat uyumu ve uygulamanın 
tamamlanması. 
Sermayenin serbest dolaşımı: Özellikle yabancı yatırımcılar 
için kısıtlamaların kaldırılarak uyumun tamamlanması. 
Rekabet: bölgesel yardım projeleri dahil olmak üzere devlet 
yardımlarına ilişkin AB müktesabatı ile uyumun tamamlanması 
ve tekeller ve özel haklardan yararlanan şirketler ile 
ilgili mevzuatın uyumu. 
Kamu ihaleleri: AB müktesabatı ile uyumun tamamlanması; 
etkin uygulamanın güvenceye alınması.
Vergilendirme 
Ulusal mevzuatın AB müktesabatı ile uyumunun tamamlanması.
Tarım 
Tarımsal ve kırsal gelişme politikalarında müktesabat için 
hazırlıkların tamamlanması. 
Gıda işleme kuruluşlarının (et, süt işleme tesisleri) AB 
hijyen ve halk sağlığı standartlarına uyacak şekilde 
modernizasyonu ve test ve teşhis tesislerinin daha fazla 
kurulması.
Balıkçılık 
Ortak balıkçılık politikasının yürürlüğe konması ve 
uygulanmasına ilişkin kapasite geliştirilmesinin 
tamamlanması. 
Türkiye'deki balıkçılık ürünülerinin toplam kalite 
standartları ve güvenliğinin geliştirilmesine devam 
edilmesi.
Taşımacılık 
Kara taşımacılığı (piyasaya giriş, yol güvenliği, tehlikeli 
maddeler kuralları ve vergilendirme), demiryolları, hava 
taşımacılığı (özellikle hava güvenliği ve hava trafiği 
yönetimi) ve iç su yollarına (tekneler için teknik gerekler) 
mevzuatılarına ilişkin uyumun tamamlanması. 
Denizcilik güvenliği başta olmak üzere taşımacılık 
mevzuatının etkin biçimde yürürlüğe konması ve 
uygulanmasının sağlanması. 
Türk ticaret filosunun (özellikle denizcilik ve kara 
taşımacılığı) İç Pazarla tam bütünleşmesini sağlayacak 
teknik normlar için hazırlanması.
Ekonomik ve Parasal Birlik 
Merkez Bankası kanununun Avrupa Merkez Bankaları Sistemine 
(ESCB) katılımı mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi. 
Merkez Bankasının hükümetten bağımsızlaştırılmasının 
tamamlanması.
İstatistikler 
Özellikle GSYİH tahmini, uyumlaştırılmış tüketici fiyat 
endeksleri, kısa vadeli göstergeler, sosyal istatistikler, 
ticaret sicili ve ödemeler dengesi alanlarında AB ile uyumlu 
istatistiksel yöntem ve uygulamaların kabulü. 
Makroekonomik istatistiklerin istatik alanındaki müktesabat 
ile daha fazla uyumu. 
Personelin yeterli eğitiminin sağlanması ve idari 
kapasitenin geliştirilmesi.
İstihdam ve sosyal işler 
Kadınlara karşı ayrımcılığın geride kalan biçimleri ile 
cinsiyet, ırk veya etnik köken, din veya inanç, sakatlık, 
yaş veya cinsi yönelim temelindeki her türlü ayrımcılığın 
kaldırılması. 
İş hukuku, kadın ve erkeklere eşit muamele, mesleki sağlık 
ve güvenlik ve halk sağlığı alanlarındaki AB mevzuatının iç 
hukuka aktarılması, ilgili idari yapılar ve sosyal 
güvenliğin eşgüdümü için gerekli olan yapıların 
güçlendirilmesi. 
Sosyal politika ve ve istihdam alanındaki AB müktesabatının 
etkin biçimde yürürlüğe konmasının ve uygulanmasının 
sağlanması. 
Ortak istihdam incelemesinin başlatılması da dahil olmak 
üzere, ileride Avrupa İstihdam Stratejisine katılım 
perspektifi ile ulusal istihdam stratejisinin hazırlanması 
ve bu bağlamda, özellikle devam eden ve hızlanan yapısal 
değişimin etkisi olmak üzere, işgücü piyasası ve sosyal 
gelişmeleri izleme kapasitesinin geliştirilmesi. 
Özellikle sosyal güvenlik sisteminin mali açıdan 
sürdürülebilir hale getirilmesi gözetilerek yeniden 
yapılanması yoluyla sosyal korumanın daha da geliştirilmesi 
ve sosyal güvenlik ağının güçlendirilmesi.
Enerji 
Enerji kuruluşlarının yeniden yapılandırılması ve muhtelif 
sektörlere girişin daha da serbestleştirilmesi; idari ve 
düzenleyici yapıların güçlendirilmesi. 
Ulusal mevzuatın enerji sektöründeki AB müktesabatına 
uyumunun tamamlanması.
Telekomünikasyon 
Topluluk mevzuatının iç hukuka yansıtılmasının 
tamamlanması. 
Tüm iletişim sektörü için kapsamlı bir politikanın 
geliştirilmesi.
Bölgeler politikası ve yapısal araçların koordinasyonu 
Birden çok yılı kapsayan bütçe hazırlama usulleri ve 
değerlendirmenin izlenmesini sağlayan yapıların kurulması da 
dahil olmak üzere, ülke içi farklılıklarının azaltılmasına 
yönelik ulusal bir politikanın geliştirilmesi.
Kültür ve görsel-işitsel iletişim politikası 
Görsel-işitsel iletişim mevzuatının uyumunun tamamlanması 
ve bağımsız televizyon/radyo düzenleyici kurum 
kapasitelerinin güçlendirilmesi.
Çevre 
Kurumsal, idari ve izleme kapasitesinin çevrenin 
korunmasını güvence altına alacak şekilde güçlendirilirken, 
özellikle çerçeve mevzuatın ve sektör mevzuatının 
geliştirilmesi yoluyla AB'nin çevre konusudaki 
müktesabatının yürürlüğe konması ve uygulanması. 
Mevzuatın, özellikle çerçeve mevzuat ve yatay mevzuat ile 
doğa korunması, su kalitesinin korunması ve atık yönetimi 
konularındaki mevzuatın, özel önem ile uygulanması; bir atık 
yönetimi stratejisinin uygulanması. 
İzleme ağları ve izin usullerinin yanı sıra veri toplama 
dahil çevre müfettişlikleri kurulması. 
Bütün diğer sektörel politikaların tanım ve uygulamasının 
sürdürelebilir gelişme ilkeleri ile bütünleştirilmesi. 
Çevresel Etki Değerlendirme yönergesinin yürürlüğe konması 
ve uygulanması.
Gümrükler 
Serbest bölgeler, çift kullanımlı mallar ve teknolojiler, 
uyuşturucu üretiminde kullanılan maddeler (precursors) sahte 
ve krosan mallar başta olmak üzere mevzuat uyumunun 
tamalanması.
Adalet ve içişleri 
Topluluk Hukuku ile adalet ve içişleri alanlarında AB 
müktesabatı uygulamaları konularında eğitim programları 
geliştirilmesi. 
Özellikle polisin hesap verme sorumluluğunun güvenceye 
alınmasına yönelik olarak adalet ve içişleri kurumlarının 
daha da geliştirilmesi ve güçlendirilmesi. 
Schengen Bilgi Sistemi ve Europol'a tam olarak katılımın 
mümkün olması için veri koruma alanındaki AB müktesabatının 
kabulü; 
Vize mevzuatı ve uygulamasının AB mevzuatına uygun hale 
getirilmesine başlanması. 
Yasadışı göçün önlenmesine yönelik olarak, göç konusundaki 
AB müktesabatının ve eylemlerinin (kabul, yeniden kabul, 
sınır dışı etme) kabul edilmesi ve uygulanması. 
Sınır yönetiminin güçlendirilmeye devam edilmesi ve 
Schengen Sözleşmesinin tam olarak uygulanması için hazırlık 
yapılması. 
İltica konusundaki 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesine 
konulan coğrafi çekincenin kaldırılması ve mülteciler için 
konaklama tesisleri ve sosyal destek mekanizmaları 
geliştirilmesi. 
Yolsuzluk, uyuşturucuyla mücadele, organize suçlar, kara 
para aklanması ve ceza hukuku ve medeni hukuk alanlarında 
adli işbirliği konularında AB müktesabatının kabulü ve 
uygulanması; bu alanlardaki uluslararası işbirliğinin daha 
da yoğunlaştırılması.
İdari ve adli kapasitenin güçlendirilmesi 
AB politikalarının verimli yönetiminin sağlanması için, 
sınır yönetiminin güçlendirilmesi ve Schengen Sözleşmesinin 
tam olarak uygulanmasına hazırlık dahil olmak üzere kamu 
idaresinin modernizasyonuna yönelik reformun tamamlanması. 
İç ve bağımsız mali kontrol için yasal çerçevenin 
tamamlanması; iç denetim/kontrol işlevlerinin uyumu için 
hükümet içinde merkezi bir kuruluşun kurulmasının 
tamamlanması; harcama merkezlerinde iç denetim/kontrol 
ünitelerinin kuruluşunun tamamlanması; ulusal iç hesap 
kontrolörleri/denetçileri için merkezi ve yerel düzeyde ve 
öncel (ex-ante) mali denetim düzeyinde "işlevsel 
bağımsızlığın" sonuçlandırılması; AB fonlarının kontrolu 
için bir denetim elkitabı hazırlanması ve hesap denetimi 
takibi geliştirilmesi. 
Bölgesel reformunun tamamlanarak bölge ve belediye yönetimi 
kavramlarının geliştirilmesi. 
Bölgesel düzeyde işler yapıların oluşturulması ve bölgesel 
gelişmeyle ilgili mevcut idari yapıların güçlendirilmesi.

5. PROGRAMLAMA 
Türkiye, 1996-1999 döneminde, yıllık ortalama 90 milyon 
Euro'nun biraz üzerinde olmak üzere 376 milyon Euro hibe 
yardımı almıştır. 2000'den itibaren, Türkiye'ye ayrılacak 
yıllık tahsisat, MEDA II ikili yardımlarından ortalama %15'lik 
bir pay ile iki "Avrupa stratejisi/katılım öncesi strateji" 
tüzüğü çerçevesinde öngörülen fonları kapsayacak şekilde 
belirlenmiştir. Nisan 2000'de kabul edilen birinci tüzük, 
AT-Türkiye Gümrük Birliği'ni derinleştirecek önlemlerin 
uygulanması için 3 yıl boyunca yılda 5 milyon Euro'yu 
öngörmektedir. Onay sürecinde olan ikinci tüzük, Türkiye'de 
ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik edecek tedbirlerin 
alınmasına yönelik olup, 3 yıl boyunca yılda 45 milyon Euro 
sağlayacaktır. 
Bütün bu fonlar katılım öncesine yöneliktir. 2000 yılı için 
tahsisat ayrımı şöyledir: 
- Tahsisatın %50'si özellikle Türk mevzuatı ve 
uygulamalarının AB müktesebatına uyumunu amaçlayan yapısal ve 
sektör refomlarına verilecektir. Reformlar yapısal uyum 
imkanları yoluyla desteklenecektir; amaç Türkiye'nin temel 
yapısal reformlarının Topluluk müktesebatına uygun şekilde ve 
IMF ile Dünya Bankasıyla yakın eşgüdüm içinde üstlenmesine 
yardımcı olmaktır. 
- Tahsisatın %50'si Türkiye'nin AB ile bütünleşmesini 
hedefleyen diğer önlemlerin finansmanını sağlayacaktır: Türk 
idaresi ve kurumlarının kurumsallaşma yoluyla Topluluk 
müktesebatını uygulayacak kapasiteyi geliştirmelerine yardımcı 
olmak. Türkiye'nin sanayi ve alt yapısının Topluluk 
standartlarına gelmesi için yatırım desteği ve bölgesel/kırsal 
kalkınma yoluyla gereken yatırımların harekete geçirilmesine 
yardımcı olmak. Bu tahsisat ile Türkiye, Beşinci Araştırma ve 
Teknik Gelişme Çerçeve Programı ile Eğitim ve KOBİ'ler 
alanındakiler de dahil olan Topluluk Programları ve 
ajanslarına katılım katkısının bir bölümünü karşılayabilir. 
5.1. Uluslararası Mali Kuruluşların Rolü 
Türkiye ve Uluslararası Mali Kuruluşlar arasındaki işbirliği. 
Katılım Ortaklığı ile bir ivme ve yeni bakış açışı 
kazanmaktadır. Katılım Ortaklığıyla sağlanan kaynaklar, 
Uluslararası Mali Kuruluşlardan daha fazla miktarda kalkınma 
yardımı için başlangıç sermayesi ve katalizör olarak hizmet 
etmektedir. Bu süreç, katılım öncesi önceliklere ilişkin 
projelerin ortak finansmanım kolaylaştırmak amacıyla, aday 
ülkeler, Avrupa Yatırım Bankası ve Uluslararası Mali 
Kuruluşlar ve özellikle Dünya Bankası ile irtibatlı olarak 
Komisyon tarafından geliştirilmektedir. Aynı zamanda,diğer 
donörlerin (Üye ülkeler; üçüncü ülkeler) programlarıyla yakın 
işbirliğinin kurulması önem taşımaktadır. 
6. KOŞULLAR 
Türkiye için katılma öncesi unsurları aracılığıyla proje 
finansmanı için sağlanacak Topluluk yardımı, Türkiye'nin 
Ortaklık Anlaşması, Gümrük Birliği ve örneğin tarım ürünleri 
için ticaret rejimi gibi AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 
ilgili kararları çerçevesindeki yükümlülüklerine saygı 
göstermesine bağlıdır. Kopenhag kriterlerim yerine getirmeye 
matuf olarak atılacak daha ileri adımlar ve özellikle bu 
Katılma Ortaklığının belirli önceliklerinin 2001 içinde yerine 
getirilmesi yönünde gelişme sağlanmalıdır. Bu genel koşullara 
uymamazlık, önerilen tek çerçeve yönetmeliğinin 4. maddesi 
çerçevesinde, Konsey tarafından mali yardımların askıya 
alınması karan alınması sonucunu doğurabilecektir. 
7. İZLEME 
Katılma Ortaklığının uygulanması, Ortaklık Anlaşması 
çerçevesinde izlenecektir. Avrupa Konseyi tarafından 
Helsinki'de belirtildiği şekilde, Türkiye için Ortaklık 
Anlaşmasının kurumlarının, müzakerelerin açılıp açılmadığına 
bakılmaksızın, aynı düzenlemelere göre müktesebata uyumun 
incelenebileceği bir çerçeve oluşturmaya devam etmesi 
önemlidir. 
Katılma Ortaklığının ilgili bölümleri, ilgili alt-komitede 
tartışılacaktır. Ortaklık Komitesi, tüm gelişmeleri, ilerleme 
ve öncelikler ile orta vadeli amaçların yerine getirilmesinde 
karşılaşılan sorunları ve alt-komiteler tarafından kendisine 
gönderilen daha belirli konulan tartışır. 
Öncelikle, MEDA Yönetim Komitesi, üç unsur altındaki ( MEDA; 
Avrupa Stratejisi altında iki mali yönetmelik) finansmana 
ilişkin araçların birbiriyle ve Katılma Ortaklığı ile uyumlu 
olmasını temin eder. 
Komisyon, "Türkiye için katılma öncesi stratejisi" başlıklı 
yeni bütçe kaleminin (PDB 2001) uygulanması için yeni tek bir 
yönetmelik hazırlamaktadır. Bu yönetmeliğin kabulünün 
ardından, Phare Yönetim Komitesi, Katılma Ortaklığı ile uyumlu 
olmasını izleme görevini yerine getirecektir.. 
.