Malta Bildirgesi
Hastanın kendi aldığı karara saygı göstermek hekimin görevidir.
Hekim, müdahale etmeden önce hastayı durumdan bilgilendirerek iznini
alır, ancak acil durum ortaya çıktığında, hekim hasta için en iyi
olanı yapmak zorundadır.
DÜNYA
TABİPLER BİRLİĞİ AÇLIK GREVLERİ KONUSUNDA MALTA
BİLDİRGESİ
Açlık
grevcilerinin sağlığından sorumlu doktorlar için bir rehber
niteliğindeki Açlık Grevcileri Üzerine Deklarasyon, Kasım 1991'de
Malta'da toplanan 43. Dünya Tıp Kongresi tarafından kabul edildi,
Eylül 1992'de ise İspanya'nın Marbella kentinde toplanan 44. Dünya
Tıp Kongresi'nde düzeltildi.
Giriş:
1-Açlık
grevcisiyle karşı karşıya olan hekimler aşağıdaki
özetlenmeye çalışıldığı biçimde birbiriyle çelişen değerlerle karşı
karşıya kalırlar:
1.1)Yaşamın
kutsallığına saygı gösterilmesi her insan için etik bir
zorunluluktur. Hekimlik mesleğinde ise bu konu daha da önemlidir,
hekim hastanın yaşamını sürdürmek ve onun yararı için sanatının
bütün gereğini yerine getirmek durumundadır.
1.2.)Hastanın
kendi aldığı karara saygı göstermek hekimin görevidir.
Hekim, müdahale etmeden önce hastayı durumdan bilgilendirerek iznini
alır, ancak acil durum ortaya çıktığında, hekim hasta için en iyi
olanı yapmak zorundadır.
2-Bu çelişki özellikle müdaheleyi reddettiği konusunda açık bir
beyana sahip olan açlık grevcisi komaya girdiğinde ve ölmek
üzereyken ortaya çıkar. Ahlaki yükümlülükleri açısından hekim
hastanın iradesine aykırıda olsa hastayı yaşama döndürmek
zorundadır; mesleki sorumluluğu açısından ise sonuçta hastanın kendi
iradesine saygı göstermek durumundadır.
2.1.Müdahele
etmek hastanın kendi iradesine aykırı bir durumu ortaya
çıkarabilir.
2.2.Müdahale
etmeme durumunda ise hekim önlenebilir trajik bir
ölümle karşılaşabilir.
3-Açlık
grevinde olan kişiyle hekim arasında bir hekim hasta
ilişkisi vardır; hekim herhangi bir hastasıyla girdiği ilişkide
olduğu gibi, uygulamasını öneriler ya da tedavi yoluyla yapabilir.
Bu ilişki, hasta bazı tedavi ve müdahaleleri kabul etmese de
sürebilir.
Bir
hekim açlık grevcisinin bakımını üstlendiği andan itibaren o
kişi hekimin hastası olur. Bu durumda hasta-hekim ilişkisindeki tüm
uygulama ve sorumluluklar, karşılıklı güven ve gizlilik de dahil
olmak üzere geçerlidir.
4-Müdahale etmek ya da etmemek konusunda ki son karar -temel
çıkarları hastanın iyiliği olmayan- üçüncü tarafların müdahelesi
olmaksızın hekimine bırakılmalıdır. Gerektiğinde hekim, hastaya
açıkça, onun (hastanın) tedaviyi reddetme, koma durumunda, yapay
beslenme ve ölüm riski gibi kararını kendisinin onaylayıp
onaylamadığını belirtmelidir. Eğer hekim hastanın reddetme kararını
onaylamıyorsa, onun başka bir hekim tarafından takip edilmesini
sağlamalıdır.
Açlık
Grevcilerinin Bakımı İçin Ana Hatlar:
Tıp
mesleğinin temel ilkesi yaşamın kutsallığı olduğundan, açlık
grevi yapanların bakımını üstlenen hekimlere aşağıdaki öneriler
yapılmıştır:
|
1-Tanım:
Açlık
grevcisi zihinsel olarak ehliyetli, açlık grevine kendi
iradesiyle karar vermiş, bu nedenle belirli bir zaman için yiyecek
ve/veya sıvı almayı reddeden kişidir.
2-Etik
Yaklaşım:
2.1)Hekim
mümkünse hastanın ayrıntılı tıbbi öyküsünü alır.
2.2)Hekim, açlık grevinin başında kişinin tam fizik muayenesini
yapar.
2.3)Hekim ya da diğer sağlık personeli açlık grevinin kırılması için
herhangi bir baskı yapamaz. Tedavi ya da bakım bu amaçla
kullanılamaz.
2.4)Açlık grevinin tıbbi sonuçları net bir biçimde grevciye hekim
tarafından aktarılır, ayrıca kişiye özel tehlikelerde belirtilir.
Bilinçli bir karar ancak sağlam bir iletişim temelinde alınabilinir.
Eğer istenirse çevirmen kullanılmalıdır.
2.5)Eğer
açlık grevindeki kişi, başka bir hekimin görüşünü de
isterse ya da ikinci bir hekimin tedavisini sürdürmesini arzu
ederse, bu sağlanmalıdır. Eğer açlık grevcisi tutukluysa, bu görev
cezaevi hekiminin organizasyonuyla gerçekleştirilir.
2.6)Açlık
grevcileri genellikle enfeksiyonların tedavisini ve
ağızdan sıvı alımını (veya damardan serum) kabul edebilirler. Bu
tarz bir müdahelenin reddedilmesi ise hastaya verilen sağlık
hizmetinde bir önyargı oluşturmamalıdır. Hastaya yapılacak her
müdahelede kişinin rızası mutlaka alınmalıdır.
3-Hekim,
açlık grevindeki kişiyi her gün kontrol ederek greve devam
etmeyi isteyip istemediğini saptar. Aynı zamanda doktor günlük
olarak hastayı ziyaret ederek bilinç kaybı durumunda tedavinin ne
olacağına ilişkin hastanın isteğini öğrenir. Bütün bu gelişmeler,
hekim tarafından kaydedilir ve gizliliğinden hekim sorumludur.
4-Yapay
Beslenme:
Açlık
grevcisi bilinci bozulup bu nedenle karar verme yeteneği
ortadan kalktığında ya da komaya girdiğinde, hekim hastası ile açlık
grevi sürecindeki görüşmeleri ve bu dönemde oluşan karar
doğrultusunda hastasının tedavisi için tedavi konusunda onun
yararına olacak en doğru kararı vermekte serbesttir.
Eğer hastanın bilinci bulanır ya da komaya girip kendi başına karar
alamayacak durumda olursa, hekim açlık grevi sırasında aldığı kararı
her durumda dikkate alarak ve bu bildirgenin 4. maddesini göz önünde
bulundurarak hastanın iyiliği için tedaviye devam edip etmeme kararı
konusunda özgürdür.
5-Açlık
grevi yapan kişi baskı altında tutulabileceği ortamlardan
korunmalıdır. Bu durum onun diğer açlık grevi yapanlardan
ayrılmasını da gerektirebilir.
6-Hastanın
ailesini bilgilendirmek hekimin sorumluluğundadır.
Ailenin bilgilendirilmemesi ancak açlık grevcisinin talebiyle olur.
|