BOĞAZLAR REJIMINE ILISKIN OLARAK, MONTREUX'DE 20 TEMMUZ 1936 DA IMZALANAN 
SÖZLESME
MAJESTE BULGARLAR KRALI, FRANSA CUMHURIYETI BASKANI, MAJESTE BÜYÜK 
BRITANYA, IRLANDA VE DENIZLER ÖTESI BRITANYA ÜLKELERI KRALI, HINDISTAN 
IMPARATORU, MAJESTE ELENLER KRALI, MAJESTE JAPONYA IMPARATORU, MAJESTE 
ROMANYA KRALI, TÜRKIYE CUMHURIYETI BASKANI, SOVYET SOSYALIST 
CUMHURIYETLERI BIRLIGI MERKEZI YÜRÜTME KOMITESI VE MAJESTE YUGOSLAVYA 
KRALI;
"Bogazlar" genel deyimiyle belirtilen Çanakkale Bogazi, Marmara Denizi ve 
Karadeniz Bogazi'ndan geçisi ve gemilerin-gidis gelisini (ulasimi), 
Lozan'da, 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanmis olan Baris Andlasmasinin 23. 
maddesiyle saptanmis ilkeyi(1), Türkiye'nin güvenligi ve Karadeniz'de, 
kiyidas Devletlerin güvenligi çerçevesinde koruyacak biçimde, düzenlemek 
istegiyle duygulu olarak;
Isbu Sözlesmeyi, 24 Temmuz 1923 de Lozan'da imzalanmis olan Sözlesmenin(2) 
yerine koymagi kararlastirmislar ve Tamyetkili Temsilcilerini asagida 
belirtildigi üzere atamislardir:
MAJESTE BULGARLAR KRALI:
Doktor Nicolas P.NICOLAEV, Tamyetkili Ortaelçi, Disisleri ve Mezhepler 
Bakanligi Genel Sekreteri;
B.Pierre NEICOV, Tamyetkili Ortaelçi, Disisleri ve Mezhepler Bakanligi 
Siyasal Isler Müdürü.
FRANSA CUMHURIYETI BASKANI:
B.PAUL-BONCOUR, Senatör, Milletler Cemiyeti'nde Fransa'nin Sürekli 
Temsilcisi, eski Basbakan, eski Disisleri Bakani, Légion d'honneur 
nisaninin Chevalier rütbesi, Savas Haci nisani;
B.HENRI PONSOT, Fransa Cumhuriyeti'nin Ankara'da Olaganüstü ve Tamyetkili 
Büyükelçisi, Légion d'honneur nisaninin Grand Officier rütbesi.
MAJESTE BÜYÜK-BRITANYA, IRLANDA VE DENIZLER ÖTESI BRITANYA
ÜLKELERI KRALI, HINDISTAN IMPARATORU:
BÜYÜK BRITANYA, KUZEY IRLANDA VE BRITANYA IMPARATORLUGUNUN BIREYSEL OLARAK 
MILLETLER CEMIYETI'NE ÜYE OLMAYAN BÜTÜN PARÇALARI IÇIN:
Çok Sayin Lord STANLEY, P.C., M.C., M.P., Amirallik Dairesinde Parlamento 
Üyesi Müstesar;
AVUSTRALYA COMMONWEALTHI'I IÇIN:
Çok Sayin Stanley Melbroune BRUCE, C.H., M.C., Avustralya 
Commenwealth'i-nin Londra'da Yüksek Komiseri.
MAJESTE ELENLER KRALI:
B.Nicolas POLITIS, Yunanistan'in Paris'de Olaganüstü Temsilcisi ve 
Tamyetkili Ortaelçisi, eski Disisleri Bakani;
B.Raoul BIBICA-ROSETTI, Yunanistan'in Milletler Cemiyeti'nde Sürekli 
Temsilcisi.
MAJESTE JAPONYA IMPARATORU:
B.Naotake SATO, Judammi, Dogan-Güney nisaninin Büyük-Kordan rütbesi, 
Paris'de Olaganüstü Temsilci ve Tamyetkili Büyükelçi;
B.Massa-aki HOTTA, Jushii, Dogan-Güney nisaninin Ikinci Sinif rütbesi, 
Bern'de Olaganüstü Temsilci ve Tamyetkili Ortaelçi.
MAJESTE ROMANYA KRALI:
B.Nicolas TITULESCO, Disisleri Bakani;
B.Constantin CONTZESCO, Tamyetkili Ortaelçi, Tuna ve Avrupa Uluslararasi 
Komisyonlarinda Romanya Temsilcisi;
B.Vespasien PELLA, La Haye'de Olaganüstü Temsilci ve Tamyetkili Ortaelçi,
TÜRKIYE CUMHURIYETI BAsKANI:
Dr.Tevfik Rüstü ARAS, Disisleri Bakani, Izmir Milletvekili;
B.Suad DAVAZ, Türkiye Cumhuriyeti'nin Paris'de Olaganüstü ve Tamyetkili 
Büyükelçisi;
B.Numan MENEMENCIOGLU, Türkiye Büyükelçisi, Disisleri Bakanligi Genel 
Sekreteri;
B.Asim GÜNDÜZ, Korgeneral, Genelkurmay Ikinci Baskani;
B.Necmeddin SADAK, Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'nde Sürekli Temsilcisi, 
Sivas Milletvekili, Disisleri Komisyonu Raportörü.
SOVYET SOSYALIST CUMHURIYETLERI BIRLIGI MERKEZI YÜRÜTME KOMITESI:
B.Maxime LITVINOFF, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birligi Merkezi 
Yürütme Komitesi Üyesi, Disisleri Halk Komiseri.
MAJESTE YUGOSLAVYA KRALI:
B.Ivan SOUBBOTITCH, Yugoslavya'nin Milletler Cemiyeti'nde Sürekli 
Temsilcisi.
BU TEMSILCILER, yetki belgelerini gösterdikten ve bu belgeler usulüne 
uygun ve geçerli kabul edildikten sonra, asagidaki hükümetler üzerinde 
anlasmaya varmislardir:
Birinci Madde
Bagitli Yüksek Taraflar, Bogazlar'da denizden geçis ve gidis-gelis 
(ulasim) özgürlügü ilkesini kabul ederler ve dogrularlar.
Bu özgürlügün kullanilisi bundan böyle isbu Sözlesme hükümleriyle 
düzenlenmistir.
KESIM I. TICARET GEMILERI
MADDE 2.
Baris zamaninda, ticaret gemileri, gündüz ve gece, bayrak ve yük ne olursa 
olsun, asagidaki 3. madde hükümleri sakli kalmak üzere, hiçbir islem 
(formalite) olmaksizin, Bogazlar'dan geçis ve gidis-gelis (ulasim) tam 
özgürlügünden yararlanacaklardir. Bu gemiler, Bogazlar'in bir limanina 
ugramaksizin transit geçerlerken, Türk makamlarinca, alinmasi isbu 
Sözlesmesinin I sayili Ek'inde öngörülen vergilerden ve harçlardan baska, 
bu gemilerden hiçbir vergi ya da harç alinmayacaktir.
Bu vergilerin ya da harçlarin alinmasini kolaylastirmak üzere, 
Bogazlar'dan geçecek ticaret gemileri, 3. maddede belirtilen istasyonun 
görevlilerine adlarini, uyrukluklarini, tonajlarini, gidecekleri yer ve 
nereden geldiklerini bildireceklerdir.
Kilavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) istege bagli kalmaktadir.
MADDE 3.
Ege Denizi'nde ya da Karadeniz'den Bogazlar'a giren her gemi, uluslararasi 
saglik kurallari çerçevesinde Türk yasalariyla konulmus olan saglik 
denetimi için, Bogazlar'in girisine yakin bir saglik istasyonunda 
duracaktir. Bu denetim, bir temiz saglik belgesi (patentesi) ya da isbu 
maddenin 2. fikrasindaki hükümlerin kapsamina girmediklerini dogrulayan 
bir saglik bildirisi gösteren gemiler için, gündüz ve gece, olabilen en 
büyük hizla yapilacak ve bu gemiler Bogazlar'dan geçisleri sirasinda baska 
hiçbir durus zorunda birakilmayacaklardir.
Içinde veba, kolera, sari humma, lekeli humma (typhus exanthématique) ya 
da çiçek hastaligi olaylari bulunan ya da yedi günden az bir süre önce bu 
hastaliklar bulunmus olan gemilerle, bulasik bir limandan bes kez 
yirmi-dört saatten az bir süreden beri ayrilmis olan gemiler, Türk 
makamlarinin gösterebilecekleri saglik koruma görevlilerini gemiye almak 
üzere, saglik istasyonunda duracaklardir. Bu yüzden, hiçbir vergi ya da 
harç alinmayacaktir; saglik koruma görevlileri Bogazlar'in çikisinda bir 
saglik istasyonunda gemiden indirileceklerdir.
MADDE 4.
Savas zamaninda, Türkiye savasan degilse, ticaret gemileri, bayrak ve yük 
ne olursa olsun, 2. ve 3. maddelerde öngörülen kosullar içinde 
Bogazlar'dan geçis ve gidis-gelis (ulasim) özgürlügünden 
yararlanacaklardir.
Kilavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) istege bagli kalmaktadir.
MADDE 5.
Savas zamaninda, Türkiye savasansa, Türkiye ile savasta olan bir ülkeye 
bagli olmayan ticaret gemileri, düsmana hiçbir biçimde yardim etmemek 
kosuluyla, Bogazlar'da geçis ve gidis-gelis (ulasim) özgürlügünden 
yararlanacaklardir.
Bu gemiler Bogazlar'a gündüz girecekler ve geçis, her seferinde, Türk 
makamlarinca gösterilecek yoldan yapilacaktir.
MADDE 6.
Türkiye'nin kendisini pek yakin bir savas tehlikesi tehdidi karsisinda 
saymasi durumunda, 2. madde hükümlerinin uygulanmasi yine de 
sürdürülecektir; ancak, gemilerin Bogazlar'a gündüz girmeleri ve geçisin, 
her seferinde, Türk makamlarinca gösterilen yoldan yapilmasi gerekecektir.
Kilavuzluk, bir durumda, zorunlu kilinabilecek, ancak ücrete bagli 
olmayacaktir.
MADDE 7.
"Ticaret gemileri" terimi, isbu Sözlesmenin II. Kesiminin kapsamina 
girmeyen bütün gemilere uygulanir.
KESIM II. SAVAs GEMILERI
MADDE 8.
Isbu Sözlesme bakimindan, savas gemilerine ve bu gemilerin nitelikleriyle 
tonajlarinin hesabi için uygulanacak tanimlama, isbu Sözlesmenin II sayili 
Ek'inde yer alan tanimlamadir.
MADDE 9.
Deniz kuvvetlerinin, sivi olsun ya da olmasin, yakit tasimak için 
özellikle yapilmis olan yardimci gemileri, 13. maddede belirtilen 
ön-bildirim kosuluna bagli tutulmayacaklar ve, Bogazlar'i tek baslarina 
geçmek kosuluyla, 14. ve 18. maddeler geregince sinirlamaya bagli tonajlar 
hesabina katilmayacaklardir. Bununla birlikte, bu gemilerin, öteki geçis 
kosullari bakimindan, savas gemileriyle bir tutulmalari süregidecektir.
Bir önceki fikrada belirtilen yardimci gemiler, öngörülen kuruldisiliktan, 
ancak silahlari: yüzer hedeflere karsi ençok 105 milimetre çapinda iki 
toptan, hava hedeflerine karsi ençok 75 milimetre çapinda iki silahtan çok 
degilse yararlanabileceklerdir.
MADDE 10.
Baris zamaninda, hafif su üstü gemileri, küçük savas gemileri ve yardimci 
gemiler, ister Karadeniz'e kiyidas olan ister olmayan Devletlere bagli 
bulunsunlar, bayraklari ne olursa olsun, Bogazlar'a gündüz ve asagidaki 
13. ve sonraki maddelerde öngörülen kosullar içinde girerlerse, hiçbir 
vergi ya da harç ödemeksizin, Bogazlar'dan geçis özgürlügünden 
yararlanacaklardir.
Yukaridaki fikrada belirtilen siniflara giren gemiler disinda kalan savas 
gemilerinin ancak 11. ve 12. maddelerde öngörülen özel kosullar içinde 
geçis haklari olacaktir.
MADDE 11.
Karadeniz'e kiyidas Devletler, 14. maddenin 1. fikrasinda öngörülen 
tonajdan yüksek bir tonajda bulunan hattiharp gemilerinin (1) Bogazlar'dan 
geçirebilirler; su kosulla ki, bu gemiler Bogazlar'i ancak tek baslarina 
ve ençok iki torpido (2) esliginde geçerler.
MADDE 12.
Karadeniz'e kiyidas Devletler, bu deniz disinda yaptirdiklari ya da satin 
aldiklari denizaltilarini, tezgaha koyustan ya da satin alistan Türkiye'ye 
vaktinde haber verilmisse, deniz üslerine katilmak üzere Bogazlar'dan 
geçirme hakkina sahip olacaklardir.
Sözo edilen Devletlerin denizaltilari, bu konuda Türkiye'ye ayrintili 
bilgiler vaktinde verilmek kosuluyla, bu deniz disindaki tezgahlarda 
onarilmak üzere de Bogazlar'dan geçebileceklerdir.
Gerek birinci gerek ikinci durumda, denizaltilarin gündüz ve su üstünden 
gitmeleri ve Bogazlar'dan tek baslarina geçmeleri gerekecektir.
MADDE 13.
Savas gemilerinin Bogazlar'dan geçmesi için, Türk Hükümetine diplomasi 
yoluyla bir ön-bildirimde bulunulmasi gerekecektir. Bu ön-bildirimin 
olagan süresi sekiz gün olacaktir; ancak, Karadeniz kiyidasi olmayan 
Devletler için bu sürenin onbes güne çikartilmasi istenmege deger 
sayilmaktadir. Bu ön-bildirimde gemilerin gidecekleri yer, adi, tipi, 
sayisi ile gidis için ve, gerekirse, dönüs için geçis tarihleri 
belirtilecektir. Her tarih degisikliginin üç günlük bir ön-bildirim konusu 
olmasi gerekecektir.
Gidis için geçiste Bogazlar'a girisin, ilk ön-bildirimde belirtilen 
tarihten baslayarak bes günlük bir süre içinde yapilmasi gerekecektir. Bu 
sürenin bitiminden sonra, ilk önbildirim için olan ayni kosullar içinde 
yeni bir ön-bildirimde bulunulmasi gerekecektir.
Geçis sirasinda, deniz kuvvetinin komutani, durmak zorunda olmaksizin, 
Çanakkale Bogazi'nin ve Karadeniz Bogazi'nin girisindeki bir isaret 
istasyonuna, komutasi altinda bulunan kuvvetin tam kurulusunu 
bildirecektir.
MADDE 14.
Isbu Sözlesme'nin 11. maddesinde ve III sayili Ek'inde öngörülen kosullar 
disinda,
Bogazlar'da transit geçisti bulunabilecek bütün yabanci deniz 
kuvvetlerinin en yüksek (tavan) toplam tonaji 15.000 tonu asmayacaktir.
Bununla birlikte, bir önceki fikrada belirtilen kuvvetler dokuz gemiden 
çok gemi içermeyeceklerdir.
Karadeniz'e kiyidas olan ya da olmayan Devletlerin, 17. madde hükümleri 
uyarinca Bogazlar'daki bir limani ziyaret eden gemileri bu tonaja 
katilmayacaktir.
Geçis sirasinda bir avaryaya ugramis olan savas gemileri de bu tonaja 
katilmayacaktir; bu gemiler, onarim sirasinda, Türkiye'ce yayimlanan özel 
güvenlik hükümlerine bagli tutulacaklardir.
MADDE 15.
Bogazlar'da transit olarak bulunan savas gemileri tasimakta olabilecekleri 
uçaklari (1); hiçbir durumda, kullanamayacaklardir.
MADDE 16.
Bogazlar'da transit olarak bulunan savas gemileri, avarya (2) ya da 
geminin teknik yönetimine bagli olmayan bir aksaklik (3) durumlari 
disinda, geçisleri için gerekli süreden daha uzun süre Bogazlar'dan 
kalamayacaklardir.
MADDE 17.
Yukaridaki maddelerin hükümleri, herhangi bir tonajda ya da kurulusta olan 
bir deniz kuvvetinin, Türk Hükümetinin çagrisi üzerine, Bogazlar'daki bir 
limana sinirli bir süre için bir nezaket ziyaretinde bulunmasina hiçbir 
biçimde engel olmayacaktir. Bu kuvvet, 10., 14. ve 18. maddeler hükümleri 
uyarinca, Bogazlar'dan transit olarak geçmek için istenilen kosullar 
içinde bulunmuyorsa, Bogazlar'dan, giris için izledigi yoldan 
ayrilacaktir.
MADDE 18.
1. Karadeniz kiyidasi olmayan Devletlerin baris zamaninda bu denizde 
bulundurabilecekleri toplam tonaj asagidaki gibi sinirlandirilmistir.
a) Asagida b) paragrafinda öngörülen durum disinda, sözü geçen Devletlerin 
toplam tonaji 30.000 tonu asmayacaktir;
b) Herhangi bir anda, Karadeniz'in en güçlü donanmasinin (filosunun) 
tonaji isbu Sözlesmenin imzalanmasi tarihinde bu denizde en güçlü olan 
donanmanin (filonun) tonajini enaz 10.000 ton asarsa, a) paragrafinda 
belirtilmis olan 30.000 tonluk toplam tonaj ayni ölçüde ve ençok 45.000 
tona varincaya degin arttirilacaktir. Bu amaçla, kiyidas her Devlet, isbu 
Sözlesmenin IV sayili Ek'i uyarinca, Türk Hükümetine, her yilin 1 Ocak ve 
1 Temmuz tarihlerinde, Karadeniz'deki dananmasinin (filosunun) toplam 
tonajini bildirecektir; Türk Hükümeti de, bu bilgiyi, öteki Bagitli Yüksek 
Taraflara ve Milletler Cemiyeti Genel Sekreterine ulastiracaktir.
c) Karadeniz'e kiyidas olmayan Devletlerden herhangi birinin bu denizde 
bulundurabilecegi tonaj, yukaridaki a) ve b) paragraflarinda öngörülen 
toplam tonajin üçte ikisiyle sinirlandirilmis olacaktir.
d) Bununla birlikte, Karadeniz kiyidasi olmayan bir ya da birkaç Devlet, 
bu denize, insancil bir amaçla deniz kuvvetleri göndermek isterlerse, 
toplami hiçbir varsayimda 8.000 tonu asmamasi gerekecek olan bu kuvvetler, 
isbu Sözlesmenin 13. maddesinde öngörülen ön-bildirime gerek 
duyulmaksizin, asagidaki kosullar içinde Türk Hükümetinden alacaklari izin 
üzerine, Karadeniz'e girebileceklerdir: Yukaridaki a) ve b) 
paragraflarinda öngörülen toplam tonaj dolmamissa ve gönderilmesi 
istenilen kuvvetlerle bu toplam tonaj asilmayacaksa, Türk Hükümeti, 
kendisine yapilmis olan istemi aldiktan sonra en kisa süre içinde bu izni 
verecektir; sözü geçen toplam tonaj daha önce kullanilmis bulunuyorsa ya 
da gönderilmesi istenilen kuvvetlerle bu toplam tonaj asilacaksa, Türk 
Hükümeti, bu izin isteminden, Karadeniz kiyidasi Devletleri hemen haberli 
kilacak ve bu Devletler, haberli kilindiklarindan yirmi-dört saat sonra 
bir karsi görüs öne sürmezlerse, ilgili Devletlere istemlerine iliskin 
olarak verdigi karari en geç kirk-sekiz saat içinde bildirecektir.
[Karadeniz'e] kiyidas olmayan Devletler deniz kuvvetlerinin, Karadeniz'e 
bundan sonraki her girisi ancak yukaridaki a) ve b) paragraflarinda 
öngörülen kullanilabilir toplam tonajin sinirlari içinde yapilacaktir.
2.Karadeniz'de bulunmalarinin amaci ne olursa olsun, kiyidas olmayan 
Devletlerin savas gemileri bu denizde yirmi-bir günden çok 
kalamayacaklardir.
MADDE 19.
Savas zamaninda, Türkiye savasan degilse, savas gemileri 10. maddeden 18. 
maddeye kadar olan maddelerde belirtilen kosullarla ayni kosullar içinde, 
Bogazlar'da tam bir geçis ve gidis-gelis (ulasim) özgürlügünden 
yararlanacaklardir.
Bununla birlikte, savasan herhangi bir Devletin savas gemilerinin 
Bogazlar'dan geçmesi yasak olacaktir; su kadar ki, isbu Sözlesmenin 25. 
maddesinin uygulama alanina giren durumlarla, saldiriya ugramis bir 
Devlete, Milletler Cemiyeti Misaki çerçevesi içinde yapilmis, bu Misak'in 
18. maddesi hükümleri uyarinca kütüge yazilmis (tescil edilmis) ve 
yayimlanmis, Türkiye'yi baglayan bir karsilikli yardim andlasmasi 
geregince yapilan yardim durumlari bunun disinda kalmaktadir.
Yukaridaki fikrada öngörülen kuraldisi durumlarda, 10. maddeden 18. 
maddeye kadar olan maddelerde belirtilen kisitlamalar uygulanamayacaktir.
Yukaridaki 2. fikrada konulmus geçis yasagina karsin, Karadeniz'e kiyidas 
olan ya da olmayan savas Devletlere ait olup da baglama limanlarindan 
ayrilmis bulunan savas gemileri, bu limanlara dönebilirler.
Savasan Devletlerin savas gemilerinin Bogazlar'da herhangi bir elkoymaya 
(1) girismeleri, denetleme (ziyaret) hakki (2) uygulamalari ve baska 
herhangi bir düsmanca eylemde bulunmalari yasaktir.
MADDE 20.
Savas zamaninda, Türkiye savasan ise, 10. maddeden 18. maddeye kadar olan 
maddelerin hükümleri uygulanamayacaktir; savas gemilerinin geçisi 
konusunda Türk Hükümeti tümüyle diledigi gibi davranabilecektir.
MADDE 21.
Türkiye kendisini pek yakin bir savas tehlikesi tehdidi karsisinda 
sayarsa, Türkiye'nin, isbu Sözlesmenin 20. maddesi hükümlerini uygulamaga 
hakki olacaktir.
Yukaridaki fikranin Türkiye'ye tanidigi yetkinin Türkiye'ce 
kullanilmasindan önce Bogazlar'dan geçmis olan, böylece baglama 
limanlarindan ayrilmis bulunan savas gemileri, bu limanlara 
dönebileceklerdir. Bununla birlikte, su da kararlastirilmistir ki, 
Türkiye, davranisiyla isbu maddenin uygulanmasina yol açmis olabilecek 
Devletin gemilerini bu haktan yararlandirmayabilecektir.
Türk Hükümeti, yukaridaki birinci fikranin kendisine verdigi yetkiyi 
kullanirsa, Bagitli Yüksek Taraflara ve Milletler Cemiyeti Genel 
Sekreterine bu konuyla ilgili bir bildiri gönderecektir.
Milletler Cemiyeti Konseyi, üçte iki çogunlukla, Türkiye'nin böyelce almis 
oldugu önlemlerinhakli olmadigina karar verirse, ve isbu Sözlesmenin 
imzacilari Bagitli Yüksek Taraflarin çogunlugu da ayni görüste olursa, 
Türk Hükümeti, söz konusu önlemlerle, isbu Sözlesmenin 6. maddesi uyarinca 
alinmis olabilecek önlemleri kaldirmayi yükümlenir.
MADDE 22.
Içinde veba, kolera, sari humma, lekeli humma (typhus exanthématique) ya 
da çiçek hastaligi olaylari bulunan, ya da yedi günden az bir süre önce bu 
hastaliklar bulunmus olan savas gemileriyle, bulasik bir limandan bes kez 
yirmi dört saatten az bir süreden beri ayrilmis olan savas gemileri, 
Bogazlar'i karantina altinda geçecekler ve Bogazlar'in bulastirilmasina 
hiçbir olanak birakmamak için gerekli korunma önlemlerini gemideki 
araslarla uygulamak zorunda olacaklardir.
KESIM III. UÇAKLAR
MADDE 23.
Sivil uçaklarin Akdeniz ile Karadeniz arasinda geçisini saglamak amaciyla, 
Türk Hükümeti, Bogazlar'in yasak bölgeleri disinda, bu geçise ayrilmis 
hava yollarini gösterecektir; sivil uçaklar, Türk Hükümetine, ara sira 
(tarifesiz) yapilan uçuslar için üç gün öncesinden bir ön-bildirim ile, 
düzenli (tarifeli) servis uçuslari için geçis tarihlerini belirten genel 
bir ön-bildirimde bulunarak, bu yollari kullanabileceklerdir.
Öte yandana, Bogazlar'in yeniden askerlestirilmis olmasina bakilmaksizin, 
Türk Hükümeti, yine de Türkiye'de yürürlükte olan hava ulasimi yönetim 
kurallari uyarinca, Avrupa ile Asya arasinda Türk ülkesi üzerinden 
uçmalarina izin verilmis olan sivil uçaklara, tam bir güvenlik içinde 
geçmeleri için gerekli kolayliklari saglayacaktir. Bir uçus izninin 
verilmis oldugu durumlarda, Bogazlar bölgesinde izlenecek yol belirli 
dönemlerde gösterilecektir.
KESIM IV. GENEL HÜKÜMLER
MADDE 24.
Bogazlar rejimine iliskin 24 Temmuz 1923 tarihli Sözlesme geregince 
kurulmus olan Uluslararasi Komisyonun yetkileri Türk Hükümetine 
aktarilmistir.
Türk Hükümeti, 11., 12., 14. ve 18. maddelerin uygulanmasina iliskin 
istatistikleri toplamagi ve gerekli bilgileri vermegi yükümlenir.
Türk Hükümeti, isbu Sözlesmenin, savas gemilerinin Bogazlar'dan geçisine 
iliskin her hükmünün yürütülmesine göz kulak olacaktir.
Türk Hükümeti, yabanci bir deniz kuvvetinin yakinda Bogazlar'dan geçecegi 
kendisine bildirilir bildirilmez, bu kuvvetin kurulusunu, tonajini, 
Bogazlar'a giris için öngörülen tarihi ve, gerekirse, olasi dönüs 
tarihini, Bagitli Yüksek Taraflarin Ankara'daki temsilcilerine 
bildirecektir.
Türk Hükümeti, Bogazlar'da yabanci savas gemilerinin gidis-gelisini 
gösteren, ayrica ticarete ve isbu Sözlesme'de öngörülen deniz ve hava 
ulasimina yararli bütün bilgileri kapsayan yillik bir raporu Milletler 
Cemiyeti Genel Sekreterine ve Bagitli Yüksek Taraflara sunacaktir.
MADDE 25.
Isbu Sözlesmenin hiçbir hükmü, Türkiye için ya da Milletler Cemiyeti'ne 
üye herhangi bir baska Bagitli Yüksek Taraf için, Milletler Cemiyeti 
Misakindan dogan haklara ve yükümlülüklere halel vermemektedir.